ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΣΚΟΥΚΗΣ

• Καθηγητής Δερματολογίας – Καθηγητής Αισθητικής Ιατρικής Παν. Camerino
• Νομικός
• Πρόεδρος Ελληνικής Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής
• Πρόεδρος Ελληνικού Συνδέσμου Τουρισμού Υγείας
• Πρόεδρος Παγκόσμιας Ακαδημίας Κινεζικής & Συμπληρωματικής Ιατρικής
• Αν. Πρόεδρος Τομέα Ιατρικού Τουρισμού Ινστιτούτο Επιστημoνικών Ερευνών ΠΙΣ
• Treasurer of International Health Tourism Center
• Τομεάρχης Ιαματικού Τουρισμού ΕΛΙΤΟΥΡ
• Επιστημονικός Σύμβουλος Ιαματικής Ιατρικής στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO & FEMTEC)
• Επιστημονικός Σύμβουλος ΚΕΔΕ

Την ανάγκη της συνεργασίας όλων των αρμόδιων φορέων για την ανάδειξη της χώρας μας σε προορισμό Τουρισμού Υγείας, με στόχο την αναγέννηση της οικονομίας της χώρας και τον επαναπατρισμό του ιατρικού δυναμικού, τονίζει, μιλώντας στο περιοδικό «ΔΥΟ», ο Kαθηγητής Δερματολογίας-Nομικός, Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής και Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Τουρισμού Υγείας, κ. Κωνσταντίνος Κουσκούκης. Σημαντικό ρόλο στο κομμάτι αυτό παίζει και ο Ιαματικός Τουρισμός, για την ανάπτυξη του οποίου ο κ. Κουσκούκης επισημαίνει την ανάγκη επιτάχυνσης της διαδικασίας αναγνώρισης των ιαματικών πηγών της χώρας και της ανάπτυξης εκεί υποδομών παροχής πιστοποιημένων υπηρεσιών υγείας, ευεξίας και αντιγήρανσης, με απώτερο στόχο την «καθιέρωση του τουρισμού των τεσσάρων εποχών».

Συνέντευξη στη Νεκταρία Καρακώστα

Πρόσφατα εκλεγήκατε πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου για τον Τουρισμό Υγείας. Ποια είναι τα βασικά βήματα πρέπει να γίνουν για να αξιοποιηθεί αυτό το ιδιαίτερο και πολύ σημαντικό, σύνθετο προϊόν;

Κυρίαρχο μέλημα και όραμά μου είναι η άμεση και διαδραστική συνεργασία σε συντεταγμένη πορεία με όλους τους αρμόδιους φορείς, καθώς η ιδιωτική πρωτοβουλία και οι μεμονωμένες προσπάθειες δεν επαρκούν στη διαμόρφωση και ανάπτυξη του Τουρισμού Υγείας ως διεθνούς προορισμού.

Το νεοεκλεγέν Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Συνδέσμου για τον Τουρισμό Υγείας αποτελείται από καταξιωμένες προσωπικότητες διεθνούς κύρους και εμβέλειας, προερχόμενες από τον επιστημονικό, τον οικονομικό και τον επιχειρηματικό τομέα, με εμπειρία και καινοτόμες ιδέες για την υλοποίηση των στόχων του Συνδέσμου, χρησιμοποιώντας όλα τα σύγχρονα μέσα της ψηφιακής τεχνολογίας και συμμετέχοντας σε διεθνείς διοργανώσεις, ώστε για να καταστεί η Ελλάδα διεθνές κέντρο ευεξίας και ευζωίας και προορισμός Ιατρικού και Ιαματικού Τουρισμού, με θετικό πρόσημο στην οικονομική αναγέννηση της χώρας μας.

Ως μέλος του 7μελούς Διοικητικού Συμβουλίου του Διεθνούς Κέντρου Τουρισμού Υγείας, θα θέλαμε να μας εκφράσετε τις απόψεις σας για την ίδρυση αυτού του Παγκόσμιου φορέα Τουρισμού Υγείας.

Κατ’ αρχάς επιβραβεύω ως ύψιστη επιτυχία τη σύλληψη της ιδέας και την πρωτοβουλία της υλοποίησης του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Ελλήνων Ιατρών καθώς και του Διεθνούς Κέντρου Τουρισμού Υγείας από τον κ. Πατούλη, Πρόεδρο της ΚΕΔΕ, του ΙΣΑ, Πρόεδρο της ελιτουρ και Δήμαρχο Αμαρουσίου, καθώς θεωρώ επιτακτική την ανάγκη απόλυτης σύμπλευσης όλων των stakeholders με τη χαραχθείσα στρατηγική εθνικού χαρακτήρα.

Η δυναμική του Διεθνούς Κέντρου Τουρισμού Υγείας και του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Ελλήνων Ιατρών με Πρόεδρο τον κ. Πατούλη, αποτυπώθηκε στη διοργάνωση των συνεδρίων του σε Αμερική, Καναδά, Ευρώπη και Αυστραλία και καταγράφηκε στη μνήμη των ενδιαφερομένων επιστημόνων και επιχειρηματιών ως πρεσβευτών πλέον του ελληνικού πρωτοποριακού αυτού εγχειρήματος.

Τώρα επιβάλλεται, η ίδρυση ενός Εθνικού Φορέα Τουρισμού Υγείας και σε αυτή τη διαδικασία πρέπει να συνδράμουμε όλοι μαζί με σταθερά και ουσιαστικά βήματα και με αμοιβαίο σεβασμό, ώστε η Ελλάδα να προβάλλεται ολοκληρωμένα και στοχευμένα για να αποκτήσει ισχυρό brand name για τον Τουρισμό Υγείας στον παγκόσμιο χάρτη της νέας αυτής αγοράς.

Είστε Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής και Πρόεδρος της Παγκόσμιας Ακαδημίας Κινεζικής και Συμπληρωματικής Ιατρικής. Πώς συνδυάζονται οι αρχές και οι στόχοι αυτών των Ακαδημιών;

Η διά βίου ενασχόλησή μου με την Ιαματική Ιατρική αποτελεί τη δεύτερή μου φύση ως Κλασικού Ιατρού και συνάδει απόλυτα με την ολιστική προσέγγιση του Ιπποκράτη για την εφαρμογή των συμπληρωματικών θεραπευτικών μεθόδων με ιαματικούς φυσικούς πόρους, τη βοτανοθεραπεία και τη βιομετεωρολογική θεραπεία για την αποκατάσταση, την πρόληψη και τη διατήρηση της σωματικής, της ψυχικής και της πνευματικής υγείας.

Είμαι υπέρμαχος της Ιαματικής Ιατρικής και της βιοενεργειακής κοσμοθεωρίας, που απηχούν ολιστικές απόψεις και αλληλεπιδρούν με τις αρχές της  Συμπληρωματικής Ιατρικής και της Παραδοσιακής Κινεζικής, ενώ είμαι και θιασώτης της βιωματικής εκπαίδευσης.

Ασχολούμαι με τις συμπληρωματικές θεραπευτικές μεθόδους πολλά χρόνια, εκπαιδευτικά και επαγγελματικά, προσπαθώντας να αναδείξω την αξία τους, ώστε οι Ιατροί να βοηθούν τους ασθενείς τους και με συμπληρωματικές θεραπευτικές μεθόδους, πάντα υπό το πρίσμα της Κλασικής Ιατρικής, η οποία είναι μοναδική και ενιαία.

Ποια είναι τα οφέλη των ιαματικών λουτρών και της Θαλασσοθεραπείας; Τι ρόλο μπορούν να έχουν στην πρόληψη; Με ποιες άλλες θεραπείες θα μπορούσαν να συνδυαστούν;

Η Ιαματική Ιατρική μέχρι σήμερα είχε εμπειρική υπόσταση, με τη βοήθεια όμως της επιστημονικής τεκμηρίωσης της θερμικής, της μηχανικής  και ειδικότερα της χημικής δράσης των ιαματικών φυσικών πόρων αναδείχθηκε ως μια συμπληρωματική θεραπευτική μέθοδος στο πλαίσιο της Κλασικής Ιατρικής.

Οι θεραπευτικές δράσεις της Ιαματικής Ιατρικής αφορούν παθήσεις του μυοσκελετικού, του νευρικού, του αναπνευστικού, του καρδιαγγειακού, του αιμοποιητικού, του γαστρεντερικού, του ουρολογικού και του ενδοκρινολογικού συστήματος, καθώς και δερματολογικές, ωτορινολαρυγγολογικές, γυναικολογικές, αλλεργικές και περιοδοντικές παθήσεις.

Οι θεραπευτικές εφαρμογές της Ιαματικής Ιατρικής με ιαματικούς φυσικούς πόρους περιλαμβάνουν τη Λουτροθεραπεία, την Ποσιθεραπεία, την Εισπνοθεραπεία, την Πηλοθεραπεία, τη Θαλασσοθεραπεία, την Βιομετεωρολογική Θεραπεία και τη Σπηλαιοθεραπεία και εφαρμόζονται σε ειδικούς διαμορφωμένους χώρους (medispa) με τη βοήθεια ειδικά εκπαιδευμένου ιατρονοσηλευτικού προσωπικού.

Τι έσοδα θα μπορούσε να φέρει στην Ελλάδα η αξιοποίηση του προϊόντος του Τουρισμού Υγείας;

Η χώρα μας διεκδικεί με αξιώσεις ένα σημαντικό κομμάτι από την πίτα των 40 δισ. ευρώ της αγοράς του Τουρισμού Υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, η Ελλάδα κατέχει μόλις το 3% της πίτας του Ιατρικού Τουρισμού, όταν η Τουρκία, η Πολωνία και η Τσεχία κατέχουν το 13% και το Βέλγιο το 8%.

Οι τομείς πάνω στους οποίους μπορεί να αναπτυχθεί ο Τουρισμός Υγείας στη χώρα μας είναι η περίθαλψη και η νοσηλεία κάθε είδους χειρουργικού και παθολογικού περιστατικού, η Αποκατάσταση, η Αιμοκάθαρση, η Οδοντιατρική, η Οφθαλμολογία, η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή η Πλαστική Χειρουργική και η Αισθητική Δερματολογία με μεγάλο τζίρο διεθνώς από την εμπειρία μου ως καθηγητής Aισθητικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Camerino.

Οι γνώστες της τουριστικής αγοράς αναφέρουν ότι τουλάχιστον 150.000 ασφαλισμένοι μπορούν να επισκεφθούν τις ιαματικές πηγές της χώρας μας, με τζίρο που μπορεί να φτάσει τα 300.000.000 €, δεδομένης της χρηματοδότησης των ταξιδιών των ξένων από τα ασφαλιστικά τους ταμεία.

Οι πλέον αισιόδοξοι ομιλούν για τζίρο 1 δισ. ευρώ από την εκμετάλλευση των ιαματικών πηγών. Η βασική ιδέα είναι η αξιοποίηση των πολλών σημαντικών πηγών, που δύνανται να εξελιχθούν από τα απλά Iαματικά Kέντρα που είναι σήμερα σε Θερμαλιστικά Κέντρα Ιαματικής Ιατρικής (Health Resort και Μedispa), σε συνδυασμό πάντα με όλες τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, δίνοντας προστιθέμενη αξία στο τουριστικό προϊόν.

Δεδομένου ότι οι ιαματικές θεραπείες επαναλαμβάνονται ανά έξι μήνες και για 21 ημέρες και διαρκούν μόνο 20 λεπτά, καθιστούν τους ασθενείς αναγκαστικά repeaters με απαεριόριστο ελεύθερο χρόνο. Τα πακέτα διακοπών Ιαματικού προορισμού σε αυτά τα κέντρα απευθύνονται όχι μόνο σε ασθενείς, αλλά και στους συνοδούς τους, καθώς και σε άλλους επισκέπτες ανωτέρου εισοδηματικού επιπέδου στοχεύοντας σε επιλεκτικό και όχι μαζικό τουρισμό και μάλιστα τουρισμό τεσσάρων εποχών.

Η σκέψη ότι οι θεραπείες της Ιαματικής Ιατρικής αφορούν μόνο την τρίτη ηλικία ευτυχώς παραμερίζεται. Πώς θα καλλιεργήσουμε την κουλτούρα του θερμαλισμού;

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αυξανόμενη τάση επιστροφής στα φυσικά θεραπευτικά μέσα για τη φροντίδα της σωματικής και της ψυχικής υγείας. Η τάση αυτή, στάση ζωής στις βιομηχανικές μεγαλουπόλεις, οδηγεί σε μια στροφή προς τον θεραπευτικό τουρισμό, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, όπου εκσυγχρονίζονται και αναπτύσσονται σημαντικές λουτροπόλεις, όπου υλοποιούνται εξειδικευμένα θεραπευτικά προγράμματα.

Στο πλαίσιο της άνθησης του ιαματικού τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, και η χώρα μας έχει μπει στο παιχνίδι της παροχής εξειδικευμένων τουριστικών προσφορών από πλήθος ιαματικών πηγών με εξαιρετικές φυσικοχημικές ιδιότητες σε ευνοϊκότατες κλιματολογικές συνθήκες που συνδυάζονται άνετα με διακοπές. Αυτά τα νέου τύπου τουριστικά πακέτα δεν αφορούν μόνο ηλικιωμένους (baby boomers), αλλά και νέους.

Αφοπλιστικό παράδειγμα αποτελούν οι ρινικές πλύσεις που εφαρμόζονται και στα παιδιά με στόχο τη ρευστοποίηση και απέκκριση της ρινικής βλέννας από την ευσταχιανή σάλπιγγα προς αποφυγήν της ρινικής κώφωσης.

Η χώρα μας διαθέτει 750 ιαματικές πηγές. Πόσο σύντομα θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε στην «εξαργύρωση» αυτού του πολύτιμου θησαυρού; Τι πρέπει να γίνει;

Η Ελλάδα διαθέτει 750 ιαματικές πηγές, από τις οποίες οι 126 είναι ενεργές και έχουν αναγνωριστεί μόνο 51, μεταξύ των οποίων και η Αιξωνή Γλυφάδας, προσφάτως ανακαλυφθείσα από τον υποφαινόμενο.

Η χώρα μας όμως έχει και μια τεράστια ακτογραμμή, όπου μπορούν να αναπτυχθούν απεριόριστα Κέντρα Θαλασσοθεραπείας, ικανά να προσφέρουν θεραπείες Ιαματικής Ιατρικής. Επιβάλλεται η χάραξη νέας στρατηγικής από την Πολιτεία, αφενός για την επίσπευση των διαδικασιών εφαρμογής των νόμων, αφετέρου για τη δημιουργία των κατάλληλων υποδομών παροχής πιστοποιημένων υπηρεσιών υγείας, ευεξίας και αντιγήρανσης με στόχο την προώθηση και καθιέρωση του τουρισμού των τεσσάρων εποχών.

Τα ευοίωνα σημεία είναι η ενεργός και αποδοτική εμπλοκή του κ. Πατούλη και του Προέδρου του Συνδέσμου Ιαματικών Πηγών και Β Αντιπροέδρου ΚΕΔΕ, Κ. Καραγιάννη, οι οποίοι προωθούν τις αναγνωρίσεις των ιαματικών πηγών και πιέζουν την πολιτική ηγεσία για έκδοση ΚΥΑ για τη διανομή των ιαματικών φυσικών πόρων και για έκδοση Π.Δ. για την προστασία των ιαματικών πηγών.

Την ίδια ώρα, το Υπουργείο Τουρισμού μετά την έκδοση των ΚΥΑ για τις προδιαγραφές λειτουργίας των Κέντρων Ιαματικής Θεραπείας και Κέντρων Θαλασσοθεραπείας έχει δρομολογήσει μαζί με τα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΕΣΠΑ, τον νέο αναπτυξιακό νόμο για τις στρατηγικές επενδύσεις, ενώ με τον νέο χωροταξικό σχεδιασμό θα επιτευχθεί η πολυπόθητη και πολλά υποσχόμενη βιώσιμη ανάπτυξη.

Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδος στον Τουρισμό Υγείας;

Υπάρχουν οι βασικοί παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά και να λειτουργήσουν ως πολλαπλασιαστές ισχύος της εθνικής προσπάθειας για την ενίσχυση του Τουρισμού Υγείας για την Ελλάδα. Η φυσική – ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά μας, το κλίμα, η έντονη διαφοροποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, η υψηλή επισκεψιμότητα της χώρας μας ως τουριστικού προορισμού, ο τρόπος ζωής και διατροφής των κατοίκων της πατρίδας μας αποτελούν ορισμένα μόνο παραδείγματα. Ο Τουρισμός Υγείας αποτελεί έναν ταχέως αναπτυσσόμενο κλάδο διεθνώς κατά τα τελευταία 15 χρόνια. Είναι γεγονός  αναμφισβήτητο ότι ο Τουρισμός Υγείας έδωσε την ευκαιρία σε χώρες εντελώς διαφορετικού προφίλ να εξελιχθούν σε σημαντικούς προορισμούς Τουρισμού Υγείας. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε αυτόν τον ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα του τουρισμού.

Ποια είναι η θέση της Ελλάδας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι της Ιαματικής Ιατρικής;

Η ίδρυση της Ελληνικής Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής με την διοργάνωση τριών πανελλήνιων συνεδρίων και πολλών διημερίδων και σεμιναρίων αναβίωσε και καθιέρωσε την Ιαματική Ιατρική στον διεθνή χώρο. Η Ακαδημία έλαβε μέρος και στο Διεθνές Συνέδριο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Ιαματικής Ιατρικής (FEMTEC), όπου αναρτήθηκε για πρώτη φορά η ελληνική σημαία και ο υποφαινόμενος ορίστηκε ως Σύμβουλος της Ιαματικής Ιατρικής της Ελλάδος στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) από την FEMTEC.

Αισιόδοξα είναι και τα μηνύματα τα οποία δίδει το έγγραφο του WHO, που ζητά τη συνεπικουρία μας στη συμπληρωματική θεραπευτική προσέγγιση της ψωρίασης, ασθένειας δυσίατης, με πολλές επιπλοκές και ψυχολογική επιβάρυνση. Στους ασθενείς αυτούς, που ανέρχονται παγκοσμίως στα 100 εκατομμύρια, η Ελλάδα μπορεί να συμβάλει σημαντικά, λόγω της ιαματικής θεραπείας της βιοκλιματοθεραπείας και της εξαιρετικής της ηλιοφάνειας. Μία τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να σημάνει έναν μεγάλο κύκλο εργασιών που θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση της ανεργίας και την ανακούφιση της οικονομίας.

Είστε συγγραφέας του βιβλίου «Τουρισμός Υγείας – Ιαματικός Τουρισμός – Θερμαλισμός, Προοπτικές ανάπτυξης του Θερμαλισμού στην Ελλάδα». Μιλήστε μας για αυτό.

Σκοπός της συγγραφής αυτού του βιβλίου υπήρξε η ανάγκη προσδιορισμού του φαινομένου του Τουρισμού Yγείας και η διεξοδικότερη ανάλυση ζητημάτων που σχετίζονται αφενός με τον Ιαματικό Τουρισμό – Θερμαλισμό και αφετέρου με τον Ιατρικό Τουρισμό, με στόχο την καλύτερη ενημέρωση των ενδιαφερομένων για τις ενδεδειγμένες χρήσεις των ιαματικών φυσικών πόρων, την παρουσίαση των κυριότερων χημικών στοιχείων που περιέχονται στα ιαματικά νερά και όλες τις σύγχρονες μορφές υδροθεραπείας, καθώς και τις προβλεπόμενες θεραπευτικές τους ενδείξεις και αντενδείξεις για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Eχω επίσης συγγράψει έξι επιστημονικά βιβλία και τώρα έχω υπό έκδοση το έβδομο βιβλίο μου για την Iαματική Iατρική και τις συμπληρωματικές μεθόδους, με τη συνεργασία Καθηγητών και έγκριτων και καταξιωμένων Ιατρών όλων των ειδικοτήτων.

Είστε και πτυχιούχος Νομικής. Πείτε μας πώς ταιριάζουν αυτές οι ειδικότητες;

Σπούδασα Nομικά στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1974-78 γιατί ήθελα να είμαι ενεργός και καλά πληροφορημένος πολίτης με γνώσεις που με βοήθησαν αργότερα στην πολιτική μου καριέρα ως Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας, αλλά και ως Αντιπρύτανη του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου.

Τι θα προτείνατε για την ανάπτυξη του Τουρισμού Υγείας στην Ελλάδα;

Προτείνω συγκεκριμένες δράσεις και στρατηγικές ανάπτυξης, μέσω των οποίων μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος της καθιέρωσης Τουρισμού Υγείας και συγκεκριμένα:

• Να καθοριστεί εθνική στρατηγική για την ανταγωνιστική τοποθέτηση της Ελλάδας στην παγκόσμια αγορά του Τουρισμού Υγείας.
• Να δημιουργηθεί ένα ισχυρό brand και φήμη της Ελλάδας ως ελκυστικού προορισμού Τουρισμού Υγείας.
• Να καθιερωθούν σύγχρονες πρακτικές στη διασφάλιση ποιότητας, στην αδειοδότηση και το πλαίσιο ελέγχων, ιδίως στην εξωνοσοκομειακή περίθαλψη.
• Να αξιοποιηθούν τα διεθνή δίκτυα και να προσεγγιστούν ασφαλιστικά ταμεία για την προσέλκυση ασθενών.
• Ο ΙΣΑ, το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ελλήνων Ιατρών, το Διεθνές Κέντρο Τουρισμού Υγείας, η ελιτουρ, ο Ελληνικός Σύνδεσμος για τον Τουρισμό Υγείας και η ΚΕΔΕ, θα πρέπει να συνεχίσουν τις σημαντικές δράσεις και επαφές με την απανταχού ελληνική ομογένεια, με στόχο την ανάδειξη της χώρας μας ως διεθνώς αναγνωρισμένο προορισμό Τουρισμού Υγείας με σημαντικά ωφέλη για το ιατρικό σώμα και η εθνική μας οικονομία.

Κύριε Καθηγητά, ποιοι είναι οι στόχοι σας;

Στόχος μου είναι να αναδείξουμε την Ελλάδα σε κορυφαίο προορισμό Τουρισμού Υγείας, 12 μήνες το χρόνο, και να προσελκύσουμε επενδύσεις που θα δημιουργήσουν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας και νέα εισοδήματα σε μια χώρα που δοκιμάζεται εδώ και οκτώ χρόνια από μια τεράστια οικονομική κρίση.

Η χώρα μας έχει ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Μπορούμε να προσελκύσουμε ασθενείς, τουρίστες υψηλού επιπέδου κι έτσι να κρατήσουμε στην Ελλάδα τα καλύτερα μυαλά της χώρας, τους Έλληνες Ιατρούς, αντικαθιστώντας το brain drain με το brain gain. Η αύξηση ασθενών θα επιβάλει τον επαναπατρισμό ιατρικού δυναμικού.

Βασικά εργαλεία για την επίτευξη των παραπάνω σκοπών είναι η αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας με τις σύγχρονες εφαρμογές της εικονικής πραγματικότητας (VR) και της τεχνητής νοημοσύνης (ΙΤ). Επιβάλλεται επίσης η πανεπιστημιακή καταξίωση της Ιαματικής Ιατρικής ως Συμπληρωματικής Ιατρικής με τη μορφή επιλεγομένου μαθήματος στην προπτυχιακή εκπαίδευση, αλλά και στη Μεταπτυχιακή Εκπαίδευση ως εξειδίκευση, μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών καθώς και Ε-Learning.

Ποιο είναι το όραμά σας από την πολυετή σας εμπειρία ως Δασκάλου και Πολιτευτή;

Όραμά μου ως Καθηγητή Ιατρικής είναι να αναδείξουμε και να καθιερώσουμε διεθνώς, εμείς οι Έλληνες Ιατροί που έχουμε στο DNA μας την Ιατρική ως απόγονοι του Ιπποκράτη, το «ωφελείν, μη βλάπτειν». Αυτό το αξίωμα ακράδαντα πιστεύω και διακονώ, παράλληλα με το δόγμα της μακροζωίας και της ευζωίας, εφαρμόζοντας τις βέλτιστες πρακτικές του Meditation και όχι μόνο του Medication. Στο εξαίρετο και μοναδικό βιοκλίμα της Ελλάδας, με συνεργατικά σχήματα Medical Tourism Clusters και Thermal Clusters αντιγήρανσης και πρόληψης, μπορούμε να καταστήσουμε τη χώρα μας παγκόσμιο Health Resort και Medi-Spa, δίνοντας υψηλή προστιθέμενη αξία στο σύνθετο τουριστικό προϊόν. Τέλος από την επικοινωνία μου με τους πολίτες της Β Αθηνών ως υ. Βουλευτής θεωρώ ότι πρέπει να ζούμε και όχι απλά να υπάρχουμε καθ όσον το σήμερα αξίζει δύο αύριο και να συνανθρωπιζόμαστε με άτομα που είναι πομποί και δέκτες συγχρόνως και ιδεών και βιοενέργειας, τα οποία όμως πρέπει να υπηρετούν το δόγμα «Think and do tank» και όχι απλά το «Think tank», σκεπτόμενος πάντα ότι οι άνθρωποι αναδεικνύονται διά μέσου των έργων τους ως μία συνέκφραση όλων των προσπαθειών τους υπό την τήβεννο πάντα του οικουμενικού πνεύματος.

Με πολλή δουλειά, με σχέδιο και στρατηγική, μη αφήνοντας καμία ευκαιρία να πάει χαμένη, το υπουργείο Τουρισμού εργάζεται σκληρά για την προώθηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Το 2017 ο ελληνικός τουρισμός κατέγραψε ρεκόρ 30 εκατομμυρίων στις διεθνείς αφίξεις, ενώ το 2018 ξεκίνησε ήδη με αύξηση 15-30% στις προκρατήσεις.

Η Ελλάδα ξεχωρίζει για τον ήλιο, τη θάλασσα και το υπέροχο ελληνικό φως, το υπουργείο δημιουργεί όμως τις προϋποθέσεις και για την ανάπτυξη του θεματικού τουρισμού (πολιτιστικού, προσκυνηματικού και γαμήλιου τουρισμού, τουρισμού υγείας). Όσον αφορά στον τουρισμό υγείας, η υπουργός Τουρισμού, κυρία Έλενα Κουντουρά, τόνισε μιλώντας στο «ΔΥΟ» πως η χώρα μας συγκεντρώνει όλα τα πλεονεκτήματα που την καθιστούν κορυφαία επιλογή για τουρισμό υγείας και ευεξίας. «Λίγες χώρες όπως η Ελλάδα μπορούν να προσφέρουν ολοκληρωμένες εμπειρίες, συνδυάζοντας τους ιατρικούς λόγους με τις διακοπές», σημείωσε, ενώ εκτιμά πως ο τουρισμός υγείας και ευεξίας «αναδεικνύει νέους ελληνικούς προορισμούς, δημιουργεί πρόσθετα έσοδα στις τοπικές κοινωνίες και τονώνει την εθνική μας οικονομία».

Συνέντευξη στη Νεκταρία Καρακώστα

Κυρία υπουργέ, πού οφείλονται τα διαδοχικά ρεκόρ που πετυχαίνει ο ελληνικός τουρισµός µετά το 2015;
Ο τουρισµός είναι κυβερνητική προτεραιότητα. Όραµά µας για την Ελλάδα είναι να καθιερωθεί στους πιο δηµοφιλείς προορισµούς για 365 ηµέρες το χρόνο τουρισµό. Για να πετύχουµε το στόχο µας, εργαστήκαµε σκληρά και εντατικά. Σχεδιάσαµε και εφαρµόζουµε από το 2015 την εθνική περιφερειακή τουριστική πολιτική µας, µε συγκεκριµένο αναπτυξιακό σχέδιο και στοχευµένες δράσεις, που έφερε άµεσα αποτελέσµατα. Χάρη στην εξαιρετική συνεργασία µε τις περιφέρειες και τον ιδιωτικό τοµέα και µέσα από το συλλογικό έργο της κυβέρνησης, εξασφαλίσαµε διαδοχικά ρεκόρ σε όλα τα τουριστικά µεγέθη την τελευταία τριετία και πετύχαµε τους στρατηγικούς αναπτυξιακούς στόχους που θέσαµε.

Το 2017 ο ελληνικός τουρισµός κατέγραψε νέο ρεκόρ όλων των εποχών στις διεθνείς αφίξεις, που ξεπέρασαν τα 30 εκατοµµύρια, και στα τουριστικά έσοδα. Εξασφαλίσαµε µε διαπραγµατεύσεις και στρατηγικές συµφωνίες µας µε τους µεγαλύτερους διεθνείς τουριστικούς οργανισµούς και τις αεροπορικές εταιρίες την αύξηση του διεθνούς τουριστικού µας µεριδίου για τρίτη συνεχή χρονιά και την ενίσχυση της συνδεσιµότητας.

Μεγάλη επιτυχία είναι η επιµήκυνση της θερινής τουριστικής περιόδου, που επιδιώξαµε και κάναµε πράξη. Οι µήνες Σεπτέµβριος, Οκτώβριος και Νοέµβριος τα δύο τελευταία χρόνια ήταν οι καλύτεροι όλων των εποχών σε αφίξεις, διανυκτερεύσεις και πληρότητες, ενώ η αύξηση συνεχίστηκε και το χειµώνα. Ανοίξαµε νέες ξένες αγορές υψηλής αγοραστικής δύναµης, προωθήσαµε νέους ελληνικούς προορισµούς και αναπτύξαµε νέα προϊόντα θεµατικού τουρισµού. Έχοντας δηµιουργήσει το ελκυστικό περιβάλλον για τη συνεχή ενίσχυση όλων των τουριστικών µεγεθών, προσελκύσαµε νέες επενδύσεις υψηλής προστιθέµενης αξίας, µε περισσότερα από 300 τουριστικά σχέδια την τελευταία διετία που είτε έχουν αδειοδοτηθεί ή βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης. Μέσω του ΕΟΤ, ως εθνικού φορέα υλοποίησης της πολιτικής µας στην παγκόσµια προώθηση και προβολή, εφαρµόζουµε ένα πολύ δυναµικό πρόγραµµα µέσα από το οποίο η Ελλάδα διαρκώς ενισχύει τη θέση και απήχησή της στο παγκόσµιο ταξιδιωτικό κοινό ως ελκυστικού προορισµού που προσφέρει αυθεντικές εµπειρίες όλο το χρόνο.

Πώς αναµένεται να διαµορφωθούν τα µεγέθη του τουρισµού για το 2018;

To 2018 ξεκίνησε ήδη µε αύξηση 15-30% στις προκρατήσεις από όλες τις παραδοσιακές και νέες αγορές. Στο πλαίσιο των διεθνών τουριστικών εκθέσεων και στις επαφές µας µε τους παράγοντες της παγκόσµιας ταξιδιωτικής αγοράς, διεκδικήσαµε συµφωνίες µε µεγάλους τουριστικούς οµίλους, αεροπορικές εταιρίες, µε στόχο να συνεχιστεί η ισχυρή ζήτηση για την Ελλάδα. Ενισχύσαµε τα πτητικά προγράµµατα και εγκαινιάζονται νέες συνδέσεις προς περισσότερους ελληνικούς προορισµούς από περισσότερα ξένα αεροδρόµια. Ταυτόχρονα, επιδιώξαµε και ισχυροποιήσαµε τον θεσµικό ρόλο της Ελλάδας στα παγκόσµια κέντρα αποφάσεων για τον τουρισµό και ενισχύσαµε τη διεθνή εικόνα της χώρας.

Διεκδικήσαµε για πρώτη φορά και εκλεγήκαµε µέλος στο εκτελεστικό συµβούλιο του Παγκόσµιου Οργανισµού Τουρισµού για την περίοδο 2018-2021. Ενδυναµώσαµε τη συνεργασία µας µε τον ΟΟΣΑ και στην κορυφαία διάσκεψή του για τον τουρισµό, όπου προεδρεύσαµε και οι ελληνικές θέσεις υιοθετήθηκαν στη Δήλωση Πολιτικής του Οργανισµού για τη βιώσιµη και χωρίς αποκλεισµούς ανάπτυξη.

Εγκαινιάσαµε το Έτος Τουρισµού Ελλάδας-Ρωσίας 2017-2018 και µέσα από το επιχειρησιακό σχέδιο που καταρτίσαµε, η διαρκής αύξηση των τουριστικών ροών τα επόµενα χρόνια είναι δεδοµένη.

Το 2018 η Ελλάδα θα φιλοξενήσει, επίσης, κορυφαία συνέδρια, όπως το Διεθνές Τουριστικό Φόρουµ της Λουκέρνης -µε τη συµµετοχή των επικεφαλής των διεθνών θεσµικών φορέων του τουρισµού, υπουργών και παραγόντων της παγκόσµιας ταξιδιωτικής αγοράς-, τον Τουρισµό του Δρόµου του Μεταξιού του Παγκόσµιου Οργανισµού Τουρισµού και το ASTA Destination Expo της Αµερικανικής Ένωσης Τουριστικών Γραφείων, που δηµιουργούν σηµαντικές ευκαιρίες στη διεθνή προώθηση και προβολή της Ελλάδας ως κορυφαίου παγκόσµιου ελκυστικού προορισµού, καθώς και στην προσέλκυση νέου τουριστικού ρεύµατος το 2018 και όλα τα επόµενα χρόνια. Δεν αφήνουµε καµία ευκαιρία χαµένη. Διεκδικούµε και υποστηρίζουµε τη διοργάνωση στη χώρα µας µεγάλων σηµαντικών συνεδρίων, όπου, εκτός από την τεράστια προβολή, ενισχύσουν τη θέση της στον παγκόσµιο χάρτη ως κορυφαίας επιλογής για φιλοξενία υψηλού επιπέδου διοργανώσεων. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι για τα επόµενα χρόνια έχουµε εξασφαλίσει συνέδρια όπως το Παγκόσµιο Συνέδριο Βιβλιοθηκών και Πληροφόρησης IFLA µε ρεκόρ 4.500 συνέδρων το 2019 στην Αθήνα και την ίδια χρονιά το Παγκόσµιο Πρωτάθληµα Σχολικού Μπάσκετ στην Κρήτη, το συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Εισαγγελέων το 2020 και το συνέδριο των ΑΧΕΠΑΝΣ το 2021.

Πόσο σηµαντικός είναι ο τουρισµός για την ελληνική οικονοµία;

Ο τουρισµός αποτελεί ισχυρή κινητήρια δύναµη για την οικονοµική ανάπτυξη και την κοινωνική ευηµερία της πατρίδας µας. Αντιπροσωπεύει περισσότερο από 20% του ΑΕΠ και δηµιουργεί 1 εκατ. άµεσες και έµµεσες θέσεις εργασίας. Είναι ταυτόχρονα η γέφυρα που ωθεί στην ανάπτυξη και όλους τους υπόλοιπους παραγωγικούς τοµείς, όπως η βιοµηχανία, το λιανικό εµπόριο, οι µεταφορές, οι κατασκευές και το real estate, οι νέες τεχνολογίες. Ενισχύει τα έσοδα στους αρχαιολογικούς χώρους και τα µουσεία, στους τοµείς της εστίασης και της ψυχαγωγίας, στις µεταφορές, στις τοπικές αγορές, στο tax free. Κυριαρχεί στις ενάρξεις νέων επιχειρήσεων, προσελκύει νέες επενδύσεις και δηµιουργεί νέες πηγές εσόδων. Εργαζόµαστε µε όλες µας τις δυνάµεις, ώστε µέσα από τη βιώσιµη τουριστική ανάπτυξη να διαχυθούν ισόρροπα τα νέα οικονοµικά και αναπτυξιακά οφέλη σε όλους τους προορισµούς και σε όλες τις περιοχές. Στόχος σηµαντικός είναι να δηµιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας σε όλη την Ελλάδα µέσα από την εγχώρια τουριστική βιοµηχανία που αναπτύσσεται µε ρυθµούς διπλάσιους του µέσου όρου του παγκόσµιου τουρισµού.

Κάποιοι θεωρούν συγκυριακό το success story του τουρισµού. Τι απαντάτε σε αυτές τις απόψεις;

Η διαρκής και συνεχώς ανοδική πορεία του ελληνικού τουρισµού την τελευταία τριετία µόνο συγκυριακή δεν είναι. Η επιτυχία οφείλεται σε συγκεκριµένη στρατηγική και σχέδιο που εφαρµόσαµε, ξεπερνώντας όλες τις αντιξοότητες και αξιοποιώντας τις ευκαιρίες µε µετρήσιµα αποτελέσµατα στους πέντε άξονες για την επιµήκυνση της θερινής περιόδου, το άνοιγµα νέων ξένων αγορών, την προώθηση νέων ελληνικών προορισµών, την ανάπτυξη του θεµατικού τουρισµού και την προσέλκυση νέων επενδύσεων.

Επίσης, µε µεγάλη υπευθυνότητα αναλάβαµε ενέργειες σε πολιτικό, επιχειρησιακό και επικοινωνιακό επίπεδο και αντιµετωπίσαµε σειρά εξωγενών και αστάθµητων παραγόντων, γεγονός που αναγνώρισε ο Παγκόσµιος Οργανισµός Τουρισµού των Ηνωµένων Εθνών και ανέδειξε την Ελλάδα ως χώρα-πρότυπο στη διαχείριση κρίσεων στον τουρισµό. Η χώρα µας όχι µόνο διατήρησε, αλλά ενίσχυσε το τουριστικό της µερίδιο, παρόλο που το 2017 ήταν χρονιά τουριστικής ανάκαµψης για τους προορισµούς της Αν. Μεσογείου που αντιµετώπισαν προβλήµατα τα προηγούµενα χρόνια. Αυτή η θετική δυναµική για τη χώρα µας διατηρείται το 2018, που έχουν σχεδόν πλήρως ανακάµψει όλοι οι γειτονικοί προορισµοί. Η απάντηση σε αυτές τις απόψεις είναι ότι όσο µεγαλύτερη ασφάλεια και σταθερότητα υπάρχει στη γειτονιά µας τόσο µεγαλύτερα οφέλη θα έχουµε στην ανάπτυξη του τουρισµού.

Η µεγάλη και συνεχόµενη επιτυχία των τελευταίων ετών έχει καταστήσει το τουριστικό µας προϊόν ιδιαίτερα ελκυστικό και η Ελλάδα αποτελεί πλέον στρατηγική επιλογή διεθνών τουριστικών και επενδυτικών οµίλων, που πλέον δροµολογούν µεγάλης κλίµακας επενδύσεις και ενισχύουν µακροπρόθεσµα την παρουσία τους στην ελληνική ξενοδοχειακή και τουριστική αγορά.

Ποιες είναι οι επόµενες αγορές-στόχοι σας και ποιοι τουριστικοί τοµείς δεν έχουν ακόµη την αναµενόµενη ανάπτυξη;

Αποτέλεσε στρατηγική µας επιλογή το άνοιγµα νέων και δυναµικών ξένων αγορών, που απέδωσε άµεσα. Οι αφίξεις από τις χώρες της Μέσης Ανατολής, τον Λίβανο, την Κίνα, τη Ν. Κορέα και την Ινδία, που ανοίξαµε, κατέγραψαν αύξηση στα επίπεδα του 30% και πλέον δηµιουργείται ένα ισχυρό ρεύµα επισκεπτών για τα επόµενα χρόνια. Υποστηρίξαµε πολύ δυναµικά την Αµερική, τον Καναδά και τη Ρωσία, αγορές οι οποίες είχαν στο παρελθόν ατονήσει και µε στοχευµένες ενέργειες πετύχαµε πλέον να έχουν διψήφια αύξηση ετησίως, µε προσθήκες νέων απευθείας πτήσεων και σηµαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον. Στόχος µας είναι να επεκταθούµε και σε νέες δυναµικές αγορές της Ασίας και στην Αυστραλία. Προετοιµαζόµαστε, επίσης, για το άνοιγµα των αγορών της Λατινικής Αµερικής και σε αυτό το πλαίσιο, σε πρόσφατες συναντήσεις µου µε τους οµολόγους µου της Κούβας και της Αργεντινής, υπήρξε κοινή βούληση για την ανάπτυξη της τουριστικής συνεργασίας.

Όσον αφορά τον θεµατικό τουρισµό, είναι ένα κεφάλαιο µε τεράστια δυναµική που παρέµενε αναξιοποίητο στο παρελθόν. Αποτέλεσε στρατηγικό µας στόχο η ανάπτυξη νέων θεµατικών προϊόντων και εµπειριών, στη βάση των συγκριτικών πλεονεκτηµάτων του κάθε προορισµού, ώστε να πετύχουµε το στόχο µας για τουρισµό 365 ηµέρες το χρόνο. Είµαστε σε στενή συνεργασία µε όλα τα συναρµόδια υπουργεία και τους φορείς, µε τις περιφέρειες και µε τον ιδιωτικό τοµέα, ώστε να αναδείξουµε και να προβάλουµε τις µοναδικές αυθεντικές εµπειρίες που η Ελλάδα προσφέρει. Ήδη υπάρχει πολύ µεγάλη ώθηση στην ανάπτυξη των θεµατικών µορφών τουρισµού, κατ’ αρχάς στον πολιτιστικό, που αποτελεί ισχυρό µας ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα και πρωταγωνιστεί. Αλλά και στον θρησκευτικό και προσκυνηµατικό, στον τουρισµό υγείας και ευεξίας όπου δηµιουργούµε τις προϋποθέσεις για τη ραγδαία ανάπτυξή του τα επόµενα χρόνια, στον αθλητικό και προπονητικό, στον συνεδριακό, στα ταξίδια πόλεως, στον γαµήλιο τουρισµό, στις εναλλακτικές δραστηριότητες στη φύση και τη µοναδική µας ελληνική γαστρονοµία. Βασικός µας στόχος είναι η ενίσχυση της κρουαζιέρας, του γιότινγκ και του καταδυτικού τουρισµού, όπως και η αξιοποίηση των µαρινών. Φυσικά, η Ελλάδα µας ξεχωρίζει για τις υπέροχες παραλίες, τη φυσική της οµορφιά, τις άπειρες επιλογές που προσφέρει στην ενδοχώρα και στα νησιά µας. Ο ήλιος, η θάλασσα και το υπέροχο ελληνικό φως καθιστούν την Ελλάδα κορυφαία επιλογή διακοπών στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής για την αναπαραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, επιχειρούµε, επίσης, τη διασύνδεση του τουρισµού µε την πρωτογενή παραγωγή και τον αγροδιατροφικό τοµέα, ώστε να ενισχύσουµε τους τοπικούς παραγωγούς και παράλληλα να προωθήσουµε δυναµικά τα µοναδικά ελληνικά προϊόντα, που δίνουν προστιθέµενη αξία στο τουριστικό µας προϊόν.

Τι θέση έχει ο τουρισµός υγείας, στο πλαίσιο της προσπάθειας του υπουργείου σας η Ελλάδα να αποτελέσει τουριστικό προορισµό 365 µέρες το χρόνο;

Ο τουρισµός υγείας και ευεξίας έχει ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη και υποστηρίζει το στόχο µας για τουρισµό 365 ηµέρες το χρόνο. Συµβάλλει στην ενίσχυση του τουριστικού ρεύµατος από τις παραδοσιακές αλλά και τις νέες αγορές που ανοίγουµε και ειδικότερα στην προσέλκυση επισκεπτών µε υψηλή κατά κεφαλήν δαπάνη. Αναδεικνύει νέους ελληνικούς προορισµούς, δηµιουργεί πρόσθετα έσοδα στις τοπικές κοινωνίες και τονώνει την εθνική µας οικονοµία. Δηµιουργεί ταυτόχρονα νέες θέσεις εργασίας και δίνει κίνητρα στους νέους να παραµείνουν στην Ελλάδα και να δραστηριοποιηθούν επαγγελµατικά.

Στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον, διαµορφώνουµε πλέον τις πολιτικές και το πλαίσιο µε οργανωµένο και επαγγελµατικό τρόπο, ώστε η Ελλάδα να ξεχωρίσει ως κορυφαία επιλογή για τουρισµό υγείας. Μην ξεχνάµε ότι η Ελλάδα έχει περισσότερους από 700 φυσικούς ιαµατικούς πόρους µε µοναδικές ευεργετικές στην υγεία ιδιότητες. Προχωρήσαµε ήδη σε µεγάλο αριθµό αναγνωρίσεων ιαµατικών πηγών σε όλη τη χώρα και θεσµοθετήσαµε προκειµένου να τις αξιοποιήσουµε επενδυτικά.

Πού βρισκόµαστε σε σχέση µε τη θέσπιση του σχετικού θεσµικού πλαισίου για τον τουρισµό υγείας και ευεξίας;

Είµαστε σε διαρκή συνεργασία µε τα συναρµόδια υπουργεία και προχωρούµε σταδιακά σε ουσιαστικές µεταρρυθµίσεις και παρεµβάσεις ώστε να εξαλείψουµε τις παθογένειες του παρελθόντος. Όσον αφορά τον ιαµατικό τουρισµό, επιλύσαµε οριστικά το χρόνιο πρόβληµα αδειοδότησης ιαµατικών εγκαταστάσεων, αποχαρακτηρίζοντας τα εκρέοντα ύδατα που θεωρούνταν λύµατα. Η αναγνώριση των ιαµατικών πόρων είναι ιδιαίτερα σηµαντική για την επενδυτική αξιοποίησή τους και τη δυνατότητα ένταξής τους σε χρηµατοδοτικά και αναπτυξιακά προγράµµατα. Η πρώτη στην Ελλάδα αδειοδότηση ειδικής τουριστικής υποδοµής και χορήγηση ειδικού σήµατος λειτουργίας δόθηκε τον Μάρτιο του 2017. Θεσπίσαµε σύγχρονες προδιαγραφές για τα κέντρα θαλασσοθεραπείας και τις µονάδες ιαµατικού τουρισµού. Ταυτόχρονα, διαβουλευτήκαµε µε όλους τους αρµόδιους φορείς και τον ιδιωτικό τοµέα και από κοινού µε τα συναρµόδια υπουργεία επεξεργαζόµαστε ένα πιο αποτελεσµατικό και ευέλικτο πλαίσιο για τον τουρισµό υγείας, που να ανταποκρίνεται στα διεθνή πρότυπα και τις σύγχρονες τάσεις της παγκόσµιας αγοράς.

Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα της Ελλάδας σε αυτό τον τοµέα;

Στην Ελλάδα γεννήθηκε η σύγχρονη Ιατρική. Χιλιάδες απόφοιτοι Ιατρικής κάθε χρόνο σε όλον τον κόσµο δίνουν τον Όρκο του Ιπποκράτη. Λίγες χώρες όπως η Ελλάδα µπορούν να προσφέρουν ολοκληρωµένες εµπειρίες, συνδυάζοντας τους ιατρικούς λόγους µε τις διακοπές.

Το ιδανικό κλίµα, ο ήλιος µε τις µοναδικές ευεργετικές του ιδιότητες, ο φυσικός πλούτος µε τις αµέτρητες ιαµατικές πηγές, η ελληνική διατροφή, η ιατρική παράδοση και οι υψηλού επιπέδου ιατρικές και τουριστικές υπηρεσίες είναι τα συγκριτικά µας πλεονεκτήµατα.

Η κινητοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας είχε ως αποτέλεσµα η Ελλάδα να διαθέτει σήµερα υπερσύγχρονα κέντρα παροχής ιατρικών υπηρεσιών, άριστους επιστήµονες και καταρτισµένο προσωπικό, προχωρηµένη τεχνογνωσία, υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες και παροχές, και σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικό κόστος. Επιπλέον, η χώρα µας διακρίνεται για την εφαρµογή πρωτοπόρων µεθόδων σε συγκεκριµένους τοµείς. Η τεχνητή γονιµοποίηση, η αποκατάσταση ιδιαίτερα στους ασθενείς µε ορθοπαιδικά προβλήµατα, η Οδοντιατρική, η Οφθαλµολογία, οι αισθητικές επεµβάσεις είναι µερικοί µόνο τοµείς που αναπτύσσονται.

Όσον αφορά τον ιαµατικό τουρισµό, οι ιαµατικές πηγές, που πλέον αναγνωρίστηκαν και αδειοδοτήθηκαν, έχει αποδειχθεί ότι έχουν µοναδικές ευεργετικές ιδιότητες και εξαιρετικά αποτελέσµατα σε πολλά είδη παθήσεων.

Συγκεντρώνει, εποµένως, η Ελλάδα όλα τα πλεονεκτήµατα που την καθιστούν κορυφαία επιλογή για τουρισµό υγείας και ευεξίας και τα οποία προβάλλουµε δυναµικά και στοχευµένα στην παγκόσµια αγορά.

Υπάρχουν στοιχεία για τα έσοδα που θα µπορούσε να φέρει στη χώρα µας αυτή η µορφή τουρισµού;

Ο τουρισµός υγείας, λόγω της έλλειψης ενός θεσµικού και αποτελεσµατικού πλαισίου, δεν είχε τη δυνατότητα στο παρελθόν να αναπτυχθεί. Δεν υπήρχε νοµοθετική αντιµετώπιση, αλλά ούτε και η ισχυρή βούληση. Σήµερα έχουµε ξεπεράσει τα προβλήµατα, έχουµε θεσµοθετήσει και ενθαρρύνουµε τις προσπάθειες του ιδιωτικού τοµέα, γνωρίζοντας ότι µπορεί να αποφέρει πολύ µεγάλα έσοδα στην πατρίδα µας. Οι τελευταίες διεθνείς µελέτες και τα στοιχεία που έχουµε αποτυπώνουν τη δυναµική του κλάδου παγκοσµίως, µε ανάπτυξη µεγαλύτερη του 4% το 2017 και έσοδα έως 40 δισεκατοµµύρια. Οι προβλέψεις κάνουν λόγο για ανάπτυξη της τάξεως του 25% ετησίως µέσα στην επόµενη πενταετία. Είναι εµφανές ότι σε αυτό το διεθνές περιβάλλον, µε τις κατάλληλες πολιτικές και συνέργειες, η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις να ενισχύσει σηµαντικά τη διεθνή της θέση ως κορυφαίου προορισµού για τουρισµό υγείας και ευεξίας και να αποκοµίσει και τα αντίστοιχα οικονοµικά και αναπτυξιακά οφέλη.

Πώς βλέπετε τις προσπάθειες θεσµικών φορέων, όπως ο Ελληνικός Σύνδεσµος Τουρισµού Υγείας;

Ο ιδιωτικός τοµέας και το σύνολο των θεσµικών φορέων εκπροσώπησης του κλάδου έχει επιδείξει σηµαντικό έργο στην ανάπτυξη του τουρισµού υγείας και στην ενδυνάµωση της διεθνούς εικόνας της χώρας ως ιδιαίτερα ελκυστικού προορισµού για τουρισµό υγείας. Έχουµε διαρκή συνεργασία και κοινό στόχο, ώστε να προχωρήσουν όλες οι απαιτούµενες ενέργειες και να αποδώσει το συντοµότερο δυνατό η συλλογική προσπάθεια σε εθνικό επίπεδο µε την υποστήριξη της Πολιτείας και τη συµβολή των θεσµικών φορέων και του ιδιωτικού τοµέα. Ο τουρισµός µάς ενώνει. Είναι εθνικό κεφάλαιο, βασικός πυλώνας ανάπτυξης, είναι η µεγάλη επένδυση στο µέλλον.  

Η συζήτηση με το φημισμένο πλαστικό χειρουργό, Ανδρέα Φουστάνο, ήταν γεμάτη ζωντάνια και πάνω απ’ όλα πολυεπίπεδη. Ο καταξιωμένος γιατρός μάς μίλησε για την πλαστική χειρουργική και τα προβλήματά της, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι αυτός/ή που καταφεύγει σε μια επανορθωτική επέμβαση πρέπει να ξέρει γιατί το κάνει και κυρίως ότι αυτό που κάνει, πρέπει να το κάνει για τον εαυτό του και όχι από μιμητισμό. Ο κ. Φουστάνος όμως δεν περιορίζεται εδώ και παρεμβαίνει στα τεκταινόμενα: Κατά την άποψή του η αποκαλούμενη «κρίση» δεν είναι παρά εξισορρόπηση και εξευρωπαϊσμός. Η μεγαλύτερη εμπειρία στην ιατρική είναι η καθημερινή επαφή με το ανθρώπινο σώμα, που δεν μπορεί να μεταμορφωθεί με την πάροδο του χρόνου σε νεανικό. Πρέπει να προσγειωθεί στην πραγματικότητα αυτός που επιθυμεί να πετύχει τα πάντα με την επανορθωτική πλαστική χειρουργική, καταλήγει ο κος Φουστάνος.

Ολοένα και περισσότερες γυναίκες – αλλά και άνδρες – καταφεύγουν τα τελευταία χρόνια σε αισθητικές επεμβάσεις προσώπου και όχι μόνο. Σε τι οφείλεται, πιστεύετε, αυτό το μεγάλο ενδιαφέρον στην εξωτερική εμφάνιση;

Πιστεύω ότι είναι μια φυσική εξέλιξη της κοινωνίας, η οποία από τη στιγμή που ξεπερνά τα θέματα επιβίωσης – που είναι και το πρωταρχικό – αρχίζει να ενδιαφέρεται και για κάτι παραπάνω. Αν πάμε λίγο παλαιότερα, οι άνθρωποι δυσκολεύονταν στην επιβίωση και δεν ασχολούνταν με την εμφάνισή τους. Από την άλλη, όπως περνά όλη η ιστορία από τα ΜΜΕ, έχει δώσει στον κόσμο την εντύπωση ότι μια καλή εμφάνιση θα μπορούσε να βοηθήσει π.χ  στην επαγγελματική ανέλιξη ή σε οτιδήποτε άλλο. Βέβαια, εγώ δεν δέχομαι τον όρο «αισθητική». Είναι ένας λάθος όρος που καθιερώθηκε ίσως για εμπορικούς λόγους. Τι θα πει «αισθητική»; Ενανορθωτική χειρουργική κάνουμε. Ό,τι και να φτιάχνουμε, είναι επανόρθωση. Δηλαδή, για παράδειγμα, αυτός που έχει μεγάλη μύτη και θέλει να την φτιάξει, επανορθώνει μια δυσμορφία. Μια γυναίκα που έχει πολύ μεγάλο μαστό, είναι μια δυσμορφία, διότι διαχειρίζεται αυτό το μαστό με τρόπο που της κάνει τη ζωή δύσκολη. Άρα μια δυσμορφία διορθώνει. Δεν δέχομαι τον όρο «αισθητική». Είναι λάθος! Τα περισσότερα πράγματα που διορθώνουμε σε κάποιον, δεν τον αλλάζουν τόσο δραματικά που να πεις ότι, αν είναι άσχημος, θα γίνει κούκλος. Ακόμη και μια μύτη να διορθώσεις, το κάνεις σε ένα σημείο. Ο άνθρωπος παραμένει ίδιος.

Μιλήστε μας λίγο για το επάγγελμα του πλαστικού χειρουργού. Ποια τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα εν μέσω παρατεταμένης οικονομικής κρίσης;

Εγώ καταρχήν – αν θέλετε να το θέσουμε σωστά – δεν αποδέχομαι τον όρο κρίση. Δεν περνάμε κρίση, με την έννοια που εμείς θέλουμε να το περάσουμε στον κόσμο. Πιστεύω ότι περνάμε μία φάση ισορροπίας και εξευρωπαϊσμού. Την εικοσαετία 1990 – 2010 περάσαμε μία φάση ευημερίας, που όμως δεν ήταν παρά τεχνητή. Υπήρχε πολύ χρήμα στην αγορά, υπήρχε υπερκατανάλωση και ο κόσμος διέθετε τεράστια ποσά χωρίς πολλές φορές να τα έχει δουλέψει και ξόδευε για οτιδήποτε. Άρα, ακόμη και αν έκανε η πλαστική ένα άλμα τεράστιο την εικοσαετία αυτή, ήταν fake. Tώρα λοιπόν αρχίζουμε και μπαίνουμε σε τάξη. Πού είμαστε σήμερα; Αν πάρουμε τις δικές μας δουλειές, είμαστε στο ίδιο ακριβώς σημείο που είναι η Δυτική Ευρώπη και οι ΗΠΑ. Δεν είμαστε πιο κάτω. Άρα, γιατί εμείς έχουμε κρίση και αυτοί δεν έχουν; Το έχω πολλές φορές θέσει αυτό το θέμα – απάντηση όμως δεν παίρνω. Σίγουρα όταν ένα εισόδημα μειώνεται κατά 70%, υπάρχει πρόβλημα. Αυτό όμως το 70% παραπάνω που είχες, έπρεπε να το έχεις; Η δουλειά λοιπόν αυτή τη στιγμή έχει ισορροπήσει, οι άνθρωποι που θα πλησιάσουν να κάνουν μια παρέμβαση – επέμβαση τέτοιου τύπου θα το σκεφθούν δύο φορές, θα δουν αν πραγματικά έχουν το πρόβλημα και πρέπει να κάνουν πλαστική. Είναι με λίγα λόγια πιο κατασταλαγμένοι.

Μήπως η αποκλειστική ενασχόληση πολλών δερματολόγων με την πλαστική επανορθωτική χειρουργική…

Όχι, οι δερματολόγοι, διότι δεν είναι χειρουργοί. Δεν μπορούν να κάνουν χειρουργεία. Έχουν πιάσει το χώρο που αφορά τις μη χειρουργικές επεμβάσεις.

Αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα  στον κλάδο;

Δεν ξέρω και αν ανήκει στον κλάδο…Ο πλαστικός χειρουργός είναι χειρουργός. Τελειώνει χειρουργική ειδικότητα. Δεν είναι για να κάνει botox, δεν είναι για να κάνει ενέσιμα. Τα ενέσιμα είναι βοηθήματα που μπορεί να τα κάνει και ο πλαστικός χειρουργός, αλλά δεν απαγορεύεται να το κάνει και κάποιος που δεν είναι. Άρα οι δερματολόγοι έχουν επίσης αυτό το κομμάτι. Δεν έχουν μπει στο επεμβατικό, το χειρουργικό.

Είναι σημαντική η συνεισφορά της τεχνολογίας ειδικά στην πλαστική χειρουργική, αλλά και γενικότερα στην ιατρική επιστήμη;

Εννοείται. Όχι τόσο στο αποτέλεσμα – δεν το πιστεύω αυτό – όσο στο να βοηθηθεί ο χειρουργός να δουλέψει πιο άνετα. Δηλαδή η δουλειά μας είναι καθαρά χειρουργική. Τα εργαλεία μας είναι το νυστέρι, το ψαλίδι, η λαβίδα, αν θες το ενδοσκόπιο και το λέιζερ. Όλα αυτά είναι βοηθήματα για το χειρουργό, όχι για τον άρρωστο.

Μήπως τελικά η τεράστια σημασία που δίδεται στην τεχνητή νεανική εμφάνιση αλλοιώνει τη φυσιολογική εξέλιξη του σώματος;

Δεν μπορείς να πετύχεις νεανική εμφάνιση. Αυτό είναι μύθος! Προβάλλεται, αλλά δεν είναι πραγματικότητα. Γι’ αυτό μίλησα για επανόρθωση. Δηλαδή ένας άνθρωπος που κάνει ένα face lift δεν γίνεται 25 χρονών. Απλά μαζεύει αυτά που του κρέμονται και τον έκαναν δύσμορφο. Όταν μεγαλώνουμε, χαλαρώνουμε. Άρα δεν είναι ότι συμβαδίζεις με το υπόλοιπο, γίνεσαι απλά λιγότερο δύσμορφος.

Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, πιστεύετε, ο Έλληνας γιατρός που τον αναγκάζουν να μεταναστεύσει στο εξωτερικό; Δεν είναι πλέον τόσο κερδοφόρο – όσο πιστεύεται –  το ιατρικό επάγγελμα; Υπάρχει πρόβλημα;

Υπάρχει πρόβλημα λόγω της πληθώρας των γιατρών που έχουμε. Αυτό είναι λογικό, γιατί ποτέ δεν υπήρχε ένα control αναφορικά με το πόσους επιστήμονες χρειάζεται η χώρα και πόσους πρέπει να βγάλει. Πρέπει να υπάρχει μια αναλογία αυτών που βγαίνουν από το Πανεπιστήμιο με την προσφορά εργασίας. Αυτή τη στιγμή έχουμε υπερδιπλάσιο αριθμό γιατρών απ’ ότι χρειαζόμαστε. Λογικό δεν είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι να ψάξουν να βρουν δουλειά αλλού; Δεν μπορούμε να κατασκευάσουμε ασθενείς. Άρα, εφόσον δεν έχουμε περισσότερη πίτα να μοιράσουμε, πρέπει να πάνε κάπου αλλού. Αυτό τώρα πάλι, είναι κάτι που το ακούω συχνά – λες και πρώτη φορά γίνεται. Πάντα έφευγαν οι επιστήμονες και πήγαιναν στο εξωτερικό. Για πείτε μου μια εποχή και μια περίοδο που δεν πήγαν… Και εγώ έφυγα στο εξωτερικό και οι συνάδελφοί μου την εποχή εκείνη. Πηγαίναμε να βρούμε το διαφορετικό, να ανοίξουμε τους ορίζοντές μας. Σήμερα έχει προστεθεί και το οικονομικό, διότι από το να είναι άνεργος ένας γιατρός στην Ελλάδα, είναι καλύτερα να αναζητήσει δουλειά στο εξωτερικό. Και γιατί βρίσκει εκεί δουλειά; Διότι υπάρχει control γιατρών. Η Γερμανία για να έχει άδειες θέσεις, σημαίνει ότι βγάζει λιγότερους γιατρούς από αυτούς που χρειάζεται.

Πως κρίνετε την επικρατούσα κατάσταση στα δημόσια νοσοκομεία; Πόσο δύσκολη είναι ακόμη η πρόσβαση για το μέσο πολίτη στα ιδιωτικά νοσοκομεία;

Κοιτάξτε: Επειδή πέρασα από τα δημόσια νοσοκομεία, δεν νομίζω ότι άλλαξε ποτέ και κάτι. Έχω άποψη από το 1970 μέχρι σήμερα. Δεν άλλαξε τίποτα, σε ό, τι αφορά την παροχή υπηρεσιών, την καθαριότητα, τον τρόπο λειτουργίας. Απολύτως τίποτα. Δεν μπορεί να αλλάξει, διότι ο τρόπος management των νοσοκομείων είναι τέτοιος που δεν μπορεί να αλλάξει. Σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στα ιδιωτικά νοσοκομεία, αυτή έχει γίνει πιο εύκολη, διότι τα ιδιωτικά έχουν κατέβει στα τιμολόγια, έχει μπει ο ΕΟΠΥΥ που αγοράζει υπηρεσίες από τα ιδιωτικά νοσοκομεία αλλά και οι ιδιωτικές ασφάλειες που καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος της δαπάνης νοσηλείας. 

Σε τι δίνετε μεγαλύτερη σημασία όταν κάποιος/α σας ζητά να διορθώσετε τα υφιστάμενα σωματικά ελαττώματά του;

Πιστεύω ότι το βασικότερο είναι να έχει καταλάβει τι θέλει και τι ζητάει να πετύχει. Διότι εάν δεν καταλάβει αυτά τα πράγματα, δεν θα είναι ποτέ ικανοποιημένος. Αν έχει στο μυαλό του ότι θα πετύχει κάτι εξωπραγματικό, πρέπει να τον προσγειώσεις στην πραγματικότητα. Γιατί σήμερα του περνούν την εντύπωση μέσα από τα ΜΜΕ ότι γίνονται θαύματα. Και σε αυτό φταίνε πολλές φορές και οι γιατροί. Πρέπει να προσγειωθεί ο ασθενής για να καταλάβει τι θα πετύχει. Και βέβαια όλα πρέπει να γίνονται βάσει των κανόνων της ιατρικής. Γιατί και εκεί έχουμε ξεφύγει πολλές φορές. Η χειρουργική είναι χειρουργική. Παίρνεις έναν άνθρωπο, τον οδηγείς στο χειρουργείο και τον καθιστάς πολλές φορές άρρωστο (που δεν είναι) και πρέπει να τον επαναφέρεις – να είναι υγιής. Γιατί ειδικά σε επεμβάσεις αυτού του τύπου δεν είναι ασθενής, δεν νοσεί. Άρα εσύ πρέπει να τον επαναφέρεις υγιή. Πρέπει λοιπόν οι κανόνες που ακολουθείς να είναι με μεγάλη ασφάλεια.   

Μιλήστε μας λίγο για τις πιο σημαντικές εμπειρίες σας από την πολύχρονη δραστηριότητά σας ως  πλαστικός χειρουργός; Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη στιγμή που ξεχωρίζετε;

Στην άσκηση της ιατρικής δεν μπορείς να ξεχωρίσεις εμπειρίες. Εμπειρία είναι για κάθε μέρα κάτι καινούργιο. Δεν μπορεί να πει κανένας γιατρός ότι «εγώ ολοκλήρωσα». Κάθε μέρα μαθαίνεις και κάτι καινούργιο, γιατί έχεις να κάνεις με το ανθρώπινο σώμα, το οποίο πολλές φορές είναι απρόβλεπτο. Θα ήταν λάθος να πιστεύει κανείς ότι «τέλειωσε», να πει ότι «η μεγαλύτερη εμπειρία μου ήταν αυτή η επέμβαση που έκανα τότε….». Χρειάζεται να ασκείς την ιατρική καθημερινά γιατί αποκτάς εμπειρίες που είναι η γνώση σου. Είναι η παρακαταθήκη σου για να πας παρακάτω.

Τι θα συμβουλεύατε  μια γυναίκα, η οποία αποφασίζει να αλλάξει την εμφάνισή της; Ποια τα όρια μεταξύ του εφικτού και του αδύνατου στην επανορθωτική πλαστική χειρουργική;

Καταρχήν να πω κάτι: Έχει σημασία να καταλάβει κάποιος, πριν κάνει οτιδήποτε. Πολλές γυναίκες κάνουν επεμβάσεις από μόδα ή από μιμητισμό. Αυτό είναι μια λάθος προσέγγιση. Δηλαδή «το έκανε η φίλη μου, θα πάω να το κάνω και εγώ…»

Το ίδιο  που συμβαίνει και με τα τατουάζ….

Απόλυτα. Ή ας πούμε «είναι της μόδας – ακούω στην τηλεόραση, θα πάω και εγώ…». Αυτό πρέπει να εκλείψει, διότι αλλιώς δεν μπορείς να διαχειριστείς το πρόβλημά σου. Δεν μπορεί μία γυναίκα – το λέω αυτό γιατί στους άνδρες ισχύει λιγότερο – να επενδύσει πάνω σε μια επέμβαση, παρέμβαση – όπως θέλετε πείτε το. Διότι δεν είναι εκεί το πρόβλημα. Κάποια μπορεί να έλθει να κάνει μια επέμβαση λέγοντας ότι «ο άνδρας μου με άφησε…». Πρέπει τότε να της πεις: «Την κάνεις, δεν την κάνεις, θα σε άφηνε ο άνδρας σου!» Αυτός που έφυγε, έφυγε για άλλους λόγους …Υπάρχει μία μερίδα ανθρώπων οι οποίοι δέχονται ένα ερέθισμα στον εργασιακό τους χώρο, ειδικά σε ό,τι έχει σχέση με καλλιτεχνικά θέματα, τηλεόραση ή οτιδήποτε έχει σχέση με έναν τομέα που εκτίθεται ή όταν λέγεται ενίοτε σε κάποιο casting κάτι σαν «δεν είσαι καλή. Να κάνεις μια πλαστική και μετά θα σε πάρουμε…». Αυτό δεν είναι παρά ένα excuse από το διευθυντή εκεί, γιατί δεν θέλει να την επιλέξει και της λέει «είσαι άσχημη….». Αυτό είναι ένα κομμάτι που πρέπει να το βγάλουν από το μυαλό τους. Δεν μπορούν με μια επέμβαση να κερδίσουν τον κόσμο. Υπάρχει μόνο ένα: Πρέπει να καταλάβουν ότι την επέμβαση την κάνουν για τον εαυτό τους.

Έχουμε δύο αντίθετους κόσμους: Τους αρχαίους Έλληνες που είχαν αναδείξει με θαυμαστό τρόπο «το καλόν» και «το κάλλος» και την Ελλάδα του σήμερα που αναζητά την ομορφιά κάτω από διαφορετικά στάνταρ…

Γιατί γενικεύουμε έτσι; Εγώ πιστεύω ότι τα ίδια πράγματα ισχύουν. Κάποιοι από τους αρχαίους Έλληνες ασχολούνταν με το ωραίο, κάποιοι … Η μάζα σύμφωνα με τον τρόπο που ζούσε, δεν νομίζω … Έφτιαξαν τον Παρθενώνα κάποιοι που είχαν οράματα. Αυτοί οι κάποιοι υπάρχουν ακόμη και θα υπάρχουν πάντα – είναι διαχρονικό αυτό.

Και κάτι τελευταίο, πιο προσωπικό: Με τι ασχολείστε ιδιαίτερα τον ελεύθερό σας χρόνο;

Το μεγαλύτερο μέρος το διαθέτω στην μελέτη της ιστορίας. Μου αρέσει πολύ να ανακαλύπτω από πού ήρθα, πού είμαι και πού θα πάω. Από την ιστορία έχω διδαχθεί πολλά που με βοήθησαν στη ζωή μου. Πολλοί άνθρωποι είναι εκτός πραγματικότητας, διότι δεν ξέρουν ιστορία.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Θ. ΠΑΥΛΙΔΗ

Fellow της Διεθνούς Ακαδημίας Ερευνών Μαθησιακών Δυσκολιών.

Καθηγητής επί 44 έτη σε γνωστές σχολές Ψυχολογίας, Ιατρικής και Εκπαίδευσης στην Αγγλία, Ελλάδα και ΗΠΑ.

Διεθνώς  καταξιωμένη Αυθεντία στη Δυσλεξία, τη Διάσπαση Προσοχής (ΔΕΠΥ) και την Οφθαλμοκίνηση.  Εφευρέτης νέων τεχνολογιών και μεθόδων παγκόσμιας  αναγνώρισης και ακτινοβολίας. 

gpavlidiss@yahoo.com

Κύριε Καθηγητά, ποια είναι τα αίτια και τα συμπτώματα της Δυσλεξίας;

Η Δυσλεξία είναι θείο δώρο όταν γνωρίζουμε την ύπαρξή της και την αντιμετωπίζουμε έγκαιρα και σωστά. Είναι το κοινό χαρακτηριστικό διασήμων, όπως ο Αϊνστάιν, ο Έντισον, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο Πικάσο, ο Τζον Λένον, ο Σπίλμπεργκ, ο Kέννεντυ, ο Μπιλ Γκέιτς, ο Στιβ Τζομπς, κλ.π.   Είναι ιδιαίτερα παραπλανητική, διότι δεν φαίνεται στην καθημερινή προφορική επικοινωνία με τους ανθρώπους αυτούς, αφού δεν παρουσιάζουν προβλήματα ομιλίας και έχουν εξαιρετική λογική και ευφυΐα.

Η δυσλεξία είναι Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία στην Ανάγνωση και τα γραπτά και επηρεάζει τη ζωή εκατομμυρίων παιδιών και ενηλίκων σ’ όλο τον κόσμο, συχνά με αρνητικές ψυχοκοινωνικές συνέπειες, που είναι συνεπακόλουθες της σχολικής αποτυχίας.  Εμφανίζεται τουλάχιστον στο 5% του πληθυσμού και έχουμε 4 αγόρια προς 1 κορίτσι, διεθνώς.

Εικόνα 1  Αυθόρμητη έκθεση  δυσλεξικού 10 ετών & 2 μηνών,  της Γ΄ τάξης,  κανονικής ευφυΐας.

Εικόνα 2.  Γραφή  έξυπνου δυσλεξικού αγοριού  8  χρονών και 8  μηνών, με αναστροφές, παραλήψεις, κλπ.

Η Δυσλεξία και η Διάσπαση Προσοχής (ΔΕΠΥ, πρόβλημα αυτοσυγκέντρωσης, αυτοελέγχου, συμπεριφοράς και οργάνωσης)  συνήθως συνυπάρχουν, έχουν βιο-νευρολογική και κυρίως Κληρονομική αιτία (άρα υπάρχουν από τη Γέννα). Συνεπώς, με τα κατάλληλα τεστ (βιολογικά) μπορούν να Προγνωσθούν – Διαγνωσθούν από την Προσχολική Ηλικία.

Τι είναι το Βιολογικό ΤΕΣΤ ΠΑΥΛΙΔΗ (Οφθαλμοκίνησης);  Σε τι υπερέχει διεθνώς, ώστε να σας επισκέπτονται στην Ελλάδα,  από 5 Ηπείρους και 34 χώρες, και μάλιστα από τις πλέον προηγμένες;

Είναι το μοναδικό διεθνώς βιολογικό τεστ, το οποίο με υψηλή ακρίβεια Προγιγνώσκει-Διαγιγνώσκει αντικειμενικά τη Δυσλεξία, τη Διάσπαση Προσοχής και την Παρορμητικότητα (ανυπομονησία) και μάλιστα από την Προσχολική ηλικία. Είναι ασφαλές και το μόνο που χρειάζεται να κάνει ο εξεταζόμενος, είναι να παρακολουθεί σιωπηλά με το βλέμμα του ένα φωτεινό ερεθισμό στην οθόνη του Η/Υ. Το PAVLIDIS TEST είναι αναγνωρισμένο με διεθνείς πατέντες σε ΗΠΑ, Καναδά, Γαλλία και  Αγγλία. Το πλήρως αυτοματοποιημένο φωτο-ηλεκτρονικό μας σύστημα, της Οφθαλμοκίνησης, το έχουν αποκτήσει  διεθνώς φημισμένα πανεπιστήμια, όπως το Harvard, Βoston, Penn State, Columbia, Δανίας, Φιλανδίας, κλπ. 

Μόνον αντικειμενικά, βιολογικά τεστ μπορούν να επιτύχουν αξιόπιστη και έγκαιρη διάγνωση ακόμη και από την Προσχολική ηλικία (διότι έτσι γεννιούνται), π.χ. με το μοναδικό διεθνώς βιολογικό τεστ μου (γνωστό ως PAVLIDIS TEST), που βασίζεται στη σημαντικότατη βιολογική λειτουργία της οφθαλμοκίνησης, στην οποία ο Δημιουργός αφιέρωσε το 25% των κρανιακών νεύρων (3 από τα 12), ενώ καμία άλλη αίσθηση ή λειτουργία δεν έλαβε περισσότερα από ένα (1). Η οφθαλμοκίνηση εξακολουθεί να λειτουργεί, ακόμη και όταν όλοι οι άλλοι μύες μας έχουν παραλύσει.

Ποια είναι τα Πλεονεκτήματα του τεστ σας, σε σχέση με τα διεθνώς χρησιμοποιούμενα διαγνωστικά ψυχο- εκπαιδευτικά τεστ για τη Δυσλεξία και με τα διαγνωστικά ερωτηματολόγια για τη ΔΕΠΥ;

Διεθνώς, για να διαγνωσθεί ο μαθητής ως δυσλεξικός, πρέπει να υστερεί στην ταχύτητα και την ευχέρεια της Ανάγνωσης τουλάχιστον κατά 1,5 έτος από το μέσο όρο της τάξης του.  Συνεπώς, μπορεί να διαγνωσθεί ως Δυσλεξικός, το νωρίτερο μετά τα μέσα της 2ας δημοτικού.  Η διάγνωση με ψυχο-εκπαιδευτικά τεστ πραγματοποιείται από εξειδικευμένους Ειδικούς Παιδαγωγούς και Ψυχολόγους και είναι υποκειμενική (=ανακριβής).  Η διάγνωση της ΔΕΠΥ είναι ακόμη πιο υποκειμενική (= ανακριβής) και πραγματοποιείται με ερωτηματολόγια που συμπληρώνουν οι εκπαιδευτικοί και κυρίως οι γονείς, απαντώντας σε κάθε ερώτηση με ναι ή όχι.

Το ΤΕΣΤ ΠΑΥΛΙΔΗ έχει τα εξής σημαντικά Πλεονεκτήματα:

• Δεν βασίζεται στην ανάγνωση ή τη γραφή, αλλά σε σημαντικές βιολογικές-αντικειμενικές και ακριβείς μετρήσεις (οφθαλμοκίνηση). Άρα, μπορεί να εφαρμοστεί Προσχολικά για την Ακριβή Πρόγνωση της Δυσλεξίας και τη Διάγνωση της ΔΕΠΥ.
• Προλαμβάνει-μειώνει τις Μαθησιακές Δυσκολίες και τη ΔΕΠΥ, συνεπώς και τα σοβαρά δευτερογενή ψυχο-κοινωνικά προβλήματα (π.χ. Χαμηλή Αυτοπεποίθηση, Αυτοεκτίμηση, Bullying) που δημιουργεί η ταπεινωτική, καθημερινή σχολική-μαθησιακή αποτυχία και η αρνητική-επικριτική συμπεριφορά στο σπίτι και συχνά στο σχολείο, λόγω άγνοιας.
• Εκτός από το αντικειμενικό Τεστ Παυλίδη, χρησιμοποιούμε και τα κλασσικά τεστ ευφυΐας, καθώς και πολλαπλά τεστ ανάγνωσης, ορθογραφίας και μαθηματικών. Με βάση τα αποτελέσματά τους, καθορίζεται η εξατομικευμένη αντιμετώπιση κάθε παιδιού, ανάλογα με τις συγκεκριμένες αδυναμίες και τις δυνατότητές του.
• Η Πρόγνωση, καθώς και η έγκαιρη και έγκυρη Διάγνωση καθιστούν αποτελεσματικότερη την Αντιμετώπιση.

Πώς αντιμετωπίζεται η Δυσλεξία;

• Η αντιμετώπιση της Δυσλεξίας είναι ψυχο-εκπαιδευτική και περιλαμβάνει εξειδικευμένες ασκήσεις, οι οποίες προσαρμόζονται διαρκώς – δυναμικά στο μαθησιακό επίπεδο του κάθε μαθητή.
• Η Αντιμετώπιση με τη μέθοδό μου εφαρμόζεται ευχάριστα μέσωΗ/Υ-Πολυμέσων & TABLETS, από πλήρως εκπαιδευμένους ψυχολόγους και ειδικούς παιδαγωγούς.
• Αναπτύχθηκε σε διεθνή πανεπιστημιακά περιβάλλοντα στην Αγγλία, τις ΗΠΑ και την Ελλάδα, μετά από ερευνητική και κλινική μου εμπειρία δεκαετιών και σε συνεργασία με 6 προηγμένες Ευρωπαϊκές χώρες.  Έχει αποδειχθεί από εκτεταμένες έρευνες Αγγλικών πανεπιστημίων, ότι είναι Αποτελεσματικότερη περισσότερο από 6 φορές στην Ορθογραφία και 8 φορές στην Παράληψη τόνων, από τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται στα Ελληνικά σχολεία.
• H Αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή (στις σοβαρές περιπτώσεις) ή ψυχολογική υποστήριξη, που βασίζεται στην Γνωστικο-Συμπεριφορική Θεραπεία ή στο οφθαλμοκινητικό biofeedback ή ακόμα και στο συνδυασμό τους.
• Ποτέ δεν είναι αργά, αλλά το χθες είναι προτιμότερο του σήμερα και αυτό του αύριο.
• Βελτιώνεται τόσο η αυτοσυγκέντρωση, η συμπεριφορά και ο αυτοέλεγχος, όσο και η σχολική επίδοση έχοντας ως αποτέλεσμα της αναβάθμιση τηςΨυχολογία και της Αυτοπεποίθησή τους.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Pavlidis, G. Th. (1981) ‘Do eye movements hold the key to dyslexia?’ Neuropsychologia, 19, 57-64

Pavlidis G. Th. & Miles T. R. (eds.)  (1981)  ‘Dyslexia  Research and its Applications to Education’.  Chichester: J. Wiley & Sons

Pavlidis, G. Th. (1985). Eye movements in dyslexia: Their diagnostic significance. Journal of Learning Disabilities, 18, 42-50.

Pavlidis, G. Th.  &  Fisher D.  (eds).  (1986)  ‘Dyslexia:  Neuropsychology and  Treatment’.   Chichester,  J. Wiley & Sons

Pavlidis, G. Th. (1990) (ed)  “Perspectives  on  Dyslexia:  Volume  I.  Neurology, Neuropsychology  and  Genetics”.  Chichester,  J. Wiley & Sons

Pavlidis, G. Th. (1990) (ed)  “Perspectives  on  Dyslexia:  Volume  II.  Cognition,  Language  and  Treatment”.  Chichester,  J.  Wiley & Sons

Pavlidis, G. Th. (1990) “The Significance of Eye Movements in Dyslexia”. In: Stein, J. F. (ed). “Vision and Visual Dyslexia”, London,  MacMilan

Pavlidis, G. Th. (2004)  “Dyslexia in Perspective and Prospective” Keynote presentation at the 5th World Congress on Dyslexia, Thessaloniki, Greece, August 23-27.

Pavlidis, G. Th. (2005) “Prognosis  and  Diagnosis of Dyslexia &  ADHD  Internationally: From the Controversial Subjectivity to the Biological Objectivity”  Keynote presentation at the 3^rd  International Conference on Multilingualism and Dyslexia, Cyprus, July 14-16

Pavlidis, G. Th. (2010). “What Neurogurgery can tell us about the causes of Dyslexia”. Keynote presentation at the European Association of Neurosurgical Societies (EANS), 26-29 September, Chalkidiki, Greece.

Pavlidis, G. Th., & Giannouli, V. (2003) “Spelling errors accurately differentiate USA-English speakers from Greek dyslexics: Ιmplications for causality and treatment”. In R. M. Joshi, C. K. Leong, & L. J. Kaczmarek (Eds.), “Literacy Acquisition: The Role of Phonology, Morphology and Orthography”. Washington: IOS Press

Ο κορυφαίος Έλληνας καρδιοχειρουργός σώζει καθημερινά τις ζωές παιδιών στις πιο ξεχασμένες γωνιές του πλανήτη. Εδώ και ένα χρόνο προσφέρει το αξιέπαινο φιλανθρωπικό του έργο και στην Ελλάδα, την πατρίδα που τόσο αγαπά, φέρνοντας ξανά το χαμόγελο στα παιδικά χείλη των μικρών του ασθενών…

Της Κατερίνας Φρέντζου

            Με 300.000 μίλια πτήσεων κάθε χρόνο ανάμεσα στην Ευρώπη και τις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου και περί τις 600 επεμβάσεις ανοιχτής καρδιάς, χιλιάδες άπορα παιδιά ζουν ξανά μια φυσιολογική ζωή χάρη στα μαγικά του χέρια και την μεγάλη του καρδιά.

            Μεγαλωμένος στα σοκάκια της Πόλης, «ο «φύλακας άγγελος» των παιδιών, όπως τον αποκαλούν, Αυξέντιος Καλαγκός, ακολούθησε πιστά τη συμβολή του γιατρού- πατέρα του: «Να προσπαθήσεις να γίνεις κάποιος που προσφέρει στους άλλους». Η φιλανθρωπία ήταν άλλωστε ένα οικογενειακό του βίωμα. Ο ίδιος θυμάται πως η αυλή του σπιτιού του στην Κωνσταντινούπολη γέμιζε κάθε μέρα ασθενείς, που περίμεναν υπομονετικά να εξεταστούν από τον πατέρα του. «Πολλοί από αυτούς δεν είχαν λεφτά να πληρώσουν, ούτε για φάρμακα και ο πατέρας μου αφού τους εξέταζε αφιλοκερδώς, τους έδινε και χρήματα από την τσέπη του».

            Με ένα τόσο σπουδαίο πρότυπο ζωής και έχοντας την τύχη να βρεθεί στο πλευρό κορυφαίων δασκάλων της Ιατρικής, όπως οι σερ Μαγκντί Γιακούμπ και Αλέν Καρπεντιέ (εμπνευστής της πρώτης τεχνητής βαλβίδας καρδιάς) απέκτησε πέρα από την άρτια επιστημονική του κατάρτιση, μια αστείρευτη ανθρωπιά. «Και οι δυο μού «μετάγγισαν» την αυταπάρνηση και το σθένος που θα πρέπει να έχει ένας χειρουργός», σημειώνει.

            Ο ίδιος εδώ και πολλά χρόνια (από το 1998) έχει δοθεί στο φιλανθρωπικό του έργο με παροιμιώδη θέληση κι επιμονή. Η ανθρωπιστική δράση του είναι άλλωστε παγκόσμια. Ιδρυτής του φιλανθρωπικού ιδρύματος Coeurs pour tous (Καρδιές για όλους) και του Kalangos Foundation, ο δρ Αυξέντιος Καλαγκός είναι ένας οικουμενικός γιατρός, ένας σύγχρονος ιεραπόστολος της Ιατρικής που προσφέρει τις ανεκτίμητες υπηρεσίες του στους «ξεχασμένους» του κόσμου, έχοντας χειρουργήσει αφιλοκερδώς με την επιστημονική ομάδα του μέχρι σήμερα πάνω από 15.000 άπορα παιδιά σε όλο τον πλανήτη.  Κάθε παιδί με καρδιοπάθεια είναι για εκείνον υπόθεση ζωής, είτε βρίσκεται στην Ελλάδα, τη Μοζαμβίκη, το Κίεβο, τη Γεωργία, το Εκουαδόρ…

            Εδώ και ένα χρόνο, η ανθρωπιστική του δράση επεκτάθηκε και στην Ελλάδα, με μεγάλη ανταπόκριση. Τα νούμερα άλλωστε το αποδεικνύουν. Σύμφωνα με την πρόεδρο του ιδρύματος Άννα Γριμάνη, μέσα σε μόλις έξι μήνες (Μάιος-Νοέμβριος 2016), 34 παιδιά με συγγενή καρδιοπάθεια (άπορα και ανασφάλιστα), υποστηρίχτηκαν οικονομικά από το ελληνικό παράρτημα Coeurs pour Tous Hellas (Καρδιές για Όλους Ελλάδας) και χειρουργήθηκαν αφιλοκερδώς από τον Καθηγητή Αυξέντιο Καλαγκό και την ομάδα των Ελλήνων γιατρών του Προγράμματος Συγγενών Καρδιοπαθειών του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ.

            Δεκάδες είναι τα γράμματα που καταφθάνουν στο ΜΗΤΕΡΑ. Άλλα τού απευθύνονται προσωπικά, ενώ άλλα δημοσιεύονται από τους ίδιους τους γονείς στα κοινωνικά δίκτυα, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να τον ευχαριστήσουν δημόσια και να του εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους. Το παρακάτω είναι ένα από αυτά:

«Aγαπητέ μου δάσκαλε! Aφήσαμε την τύχη της μικρής Μαρίας στα χέρια της Μητέρας μας Μαρίας και στα ευλογημένα δικά σου χέρια, γνωρίζοντας τους κινδύνους μιας τέτοιας επέμβασης ανοικτής καρδιάς. Γνωρίζαμε πως είσαι ένας άνθρωπος, που σαν σκοπό της ζωής του έχει, να θεραπεύει καρδιοπαθή παιδιά. Είχαμε στο μυαλό μας ότι και η αποτυχία της επέμβασης είναι μικρό μεν αλλά μέρος των πιθανοτήτων! Όσο άγχος και αν είχαμε όμως μας το απάλυνε το χαμόγελό σου και η σφιχτή αγκαλιά σου. Ναι Δάσκαλέ μου! Η σιγουριά στο πρόσωπό σου για αυτή την επέμβαση ήταν το όπλο μας ενάντια στο άγχος που νοιώθαμε. Μας την έστειλες στο δωμάτιο ανανεωμένη, γεμάτη χαμόγελο και ευτυχία. Γυρνούσε το κεφαλάκι της προς το παράθυρο για να δει καθαρά την καινούργια ημέρα που ανέτειλε για εκείνη. Την έκανες να μας λέει συνέχεια ” τον ευχαριστώ που μου χάρισε την ζωή μου”, “ τον ευχαριστώ που θα ζήσω την ζωή μου” και το χαμόγελο να ζωγραφίζει τα όμορφα χείλη της. Θα ζεις πάντα στην καρδιά μας και στο μυαλό μας! θα προσευχόμαστε πάντα για σένα Δάσκαλέ μου και θα μιλάμε συνεχώς για σένα σε όσους μας ρωτούν ποιoς είστε!» Π.Κ.

            Κάτοχος της πατέντας «Kalangos Ring» -ένα πρωτοποριακό «δαχτυλίδι» που τοποθετείται στην παιδική καρδιά για την επιδιόρθωση της μιτροειδούς βαλβίδας, ο καθηγητής έχει εκχωρήσει τα δικαιώματα στο φιλανθρωπικό του ίδρυμα, προκειμένου να μετεκπαιδεύσει γιατρούς και νοσηλευτές σε διάφορες αναπτυσσόμενες χώρες, όπου οι συνθήκες είναι άθλιες. Εκεί δημιουργεί μια άριστα εκπαιδευμένη ομάδα και μια βασική νοσηλευτική υποδομή. Παρόλα τα βραβεία και τις δεκάδες διακρίσεις του, ο ίδιος θεωρεί πως η μεγαλύτερη ανταμοιβή του βρίσκεται στη λάμψη των ματιών ενός μικρού παιδιού. «Δεν υπάρχει μεγαλύτερο δώρο από το να βλέπεις τα παιδιά που χειρούργησες να χαμογελούν ξανά. Αυτή είναι για μένα η μεγαλύτερη ευτυχία ενός χειρουργού».

Box

Το διεθνές ίδρυμα Coeurs pour tous (Καρδιές για όλους) στην Ελλάδα

            Το ανθρωπιστικό ίδρυμα Coeurs pour Tous Ηellas (CpTH) (Καρδιές για όλους Ελλάδος) είναι παράρτημα του διεθνούς ιδρύματος Coeurs pour Tous που δημιούργησε το 1998 στη Γενεύη, ο καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός για την αρωγή των φτωχών παιδιών με καρδιοπάθεια. Έκτοτε, ο ίδιος και η επιστημονική ομάδα του, χειρούργησαν φιλανθρωπικά περισσότερα από 15.000 άπορα παιδιά στον κόσμο. Με δράση σε κάθε γωνιά της αδύναμης ανθρωπότητας και μια καρδιά για χιλιάδες παιδιά, στην αδιάκοπη διαδοχή των ανθρωπιστικών αποστολών του, ο καρδιοχειρουργός Αυξέντιος Καλαγκός και οι γιατροί συνεργάτες του, εφάρμοσαν μια πρωτοπόρο επιστημονική στρατηγική με στόχο την εκπαίδευση εντόπιων γιατρών και τη δημιουργία περιφερικών καρδιολογικών κέντρων, ακριβώς, για την περίθαλψη των παιδιών με καρδιοπάθεια, προερχόμενων από υποβαθμισμένα περιβάλλοντα.

            Εκατομμύρια παιδιά ανά την υφήλιο έχουν ανάγκη από μια επέμβαση ανοιχτής καρδιάς. Εκατομμύρια λόγοι οδήγησαν στη δημιουργία του ανθρωπιστικού ιδρύματος Coeurs pour Tous, που προσφέρει στα παιδιά με καρδιοπάθεια τη δυνατότητα για μια φυσιολογική ζωή.

ΕΛΛΑΔΑ: Στο πεδίο μιας χώρας, που κατέχει την αρνητική πρωτιά στην παιδική φτώχεια, υψηλότερη μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωζώνης με ποσοστό 36,7% σύμφωνα με την Eurostat, ο ανθρωπιστικός φορέας Coeurs pour Tous Hellas (CpTH) (Καρδιές για όλους Ελλάδος) δημιουργήθηκε µε γνώμονα τη σύγχρονη αυτή κοινωνική αναγκαιότητα. Στα τρία εκατομμύρια, περίπου, ανασφάλιστων Ελλήνων που αντιστοιχούν στο 28% του πληθυσμού, το CpTH αποτελεί ένα νέο κεφάλαιο κοινωνικής προσφοράς. Το CpTH, με κεντρικό μήνυμα «Καρδιές για Όλους», συστάθηκε το 2015 για τα παιδιά της Ελλάδας με συγγενή καρδιοπάθεια, ως έμπρακτη δέσμευση και προσφορά στην ελληνική κοινωνία και τους μικρούς ασθενείς των οικονομικά αδύναμων οικογενειών. Έργο του είναι η οικονομική ενίσχυση των άπορων και ανασφάλιστων παιδιών με καρδιοπάθεια.

            Στη χώρα μας, ετησίως γεννιούνται από 800 έως 1.000 παιδιά με καρδιοπάθεια, από τα οποία το ένα τρίτο, κυρίως νεογνά, χρήζουν άμεσης καρδιοχειρουργικής επέμβασης. Το 35% των παιδιών στην Ελλάδα είναι ανασφάλιστα. Για τα παιδιά με καρδιοπάθεια, το CpTH  αναλαμβάνει φιλανθρωπικά τη χρηματοδότηση στα νοσήλια.

            Το CpTH διευθύνει Διοικητικό Συμβούλιο με επίτιμο πρόεδρο τον Αυξέντιο Καλαγκό (καρδιοχειρουργό, καθηγητή στην Ιατρική Σχολή Γενεύης), πρόεδρο την Άννα Γριμάνη (δημοσιογράφο) και αντιπρόεδρο τον Σεραφείμ Κωνσταντινίδη, (δημοσιογράφο).

            H Ομάδα Γιατρών του Προγράμματος Συγγενών Καρδιοπαθειών ΜΗΤΕΡΑ αποτελείται από τους:

Καρδιολόγοι: Αφροδίτη Τζίφα, Πιπίνα Μπόνου, Αρετή Κομνού, Μαριάννα Σταματελάτου, Δημοσθένη Αβραμίδη, Ιωάννη Παπαγιάννη.

Καρδιοχειρουργοί: Φώτιος Μητρόπουλος,Παναγιώτης Σφυρίδης, Ευαγγελία Νταλαρίζου.

Αναισθησιολόγοι: Κωνσταντίνος Πατρής, Χρήστος Αποστολίδης.

Εξωσωματιστής: Ηλίας Λάζαρος.

            Το Επιστημονικό Συμβούλιο CpΤH, με επικεφαλής την Αφροδίτη Τζίφα, διευθύντρια της Παιδοκαρδιολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων ΜΗΤΕΡΑ, λειτουργεί με συμβουλευτικό χαρακτήρα και με τη συνεργασία άλλων γιατρών της χώρας: Γεώργιος Χρούσος, Διευθυντής Καθηγητής Παιδιατρικής Α’ Παιδιατρική Κλινική Παν/μίου Αθηνών, Ευάγγελος Καρανάσιος, Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», τ. πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής Καρδιολογίας, Αντώνης Βλάχος, επίκουρος καθηγητής Παιδοκαρδιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Γιώργος Γιαννακούλας, λέκτορας Καρδιολογίας στην Ιατρική Σχολή ΑΠΘ και καρδιολόγος Καρδιολογικής Κλινικής ΑΧΕΠΑ.

            H Εκτελεστική Επιτροπή του CpTH είναι υπεύθυνη για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη του ιδρύματος. Μέλη της επιτροπής είναι οι: Χριστίνα Κόκοτα (Παιδαγωγός, Μέλος ΔΣ της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών), Ιωάννα Mουνδρέα (Επιχειρηματίας), Κατερίνα Φρέντζου (Δημοσιογράφος), Ιφιγένεια Κατσαρίδου (Σύμβουλος Ευρωπαϊκών και Διεθνών σχέσεων – τέως Πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας του Συμβουλίου της Ευρώπης),  Έφη Παπαζαχαρίου (Δημοσιογράφος), Λούση Θεοδωροπούλου (Advertising Manager), Τατιάνα Δρακάκη (Ακτινολόγος). Νομική σύμβουλος Ελένη Γιαννοπούλου. Φορολογικός σύμβουλος Μελέτιος Μπαμπέκος.

Ο πρόεδρος του Εθνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων – Προαγωγής Υγείας Γιώργος Πατούλης μιλάει αποκλειστικά στο ΔΥΟ για τη ρηξικέλευθη ιδέα των ΚΕΠ Υγείας και εξηγεί γιατί η πρόληψη είναι και παραμένει σε όλα τα επίπεδα πρωταρχικός στόχος.

1. Κύριε Πατούλη, από τη θέση του προέδρου του Εθνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων – Προαγωγής Υγείας (ΕΔΔΥΠΠΥ), του πρώτου θεσμού πρόληψης υγείας στην Ελλάδα, θα θέλαμε να μας μιλήσετε γι’ αυτό το πρωτοποριακό, καινοτόμο πρόγραμμα ΚΕΠ Υγείας…

Η νέα Δημοτική Δομή των ΚΕΠ Υγείας στοχεύει στην ενδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελώντας για τον δήμο τον Κεντρικό Θεσμό Συντονισμού και για τον δημότη την απαραίτητη υπηρεσία μιας στάσης σε όλα τα θέματα που αφορούν τη Προληπτική Ιατρική. Προσφέρει υπηρεσίες συντονισμού για παρεμβάσεις προληπτικών εξετάσεων και ενημέρωσης για την υγεία των δημοτών. Η δομή αυτή συντονίζει την οργάνωση αναγκαίων εξετάσεων, αναλόγως της ομάδας κινδύνου που ανήκει ο δημότης, και προβλεπόμενες επαναλήψεις τους ή παραπομπή για περαιτέρω έλεγχο, όταν χρειάζεται. Για τις προληπτικές εξετάσεις τους, οι δημότες μπορούν να απευθυνθούν σε δημόσιους φορείς ή σε ιδιώτες ιατρούς, ενώ προσφέρεται δωρεάν παροχή υπηρεσιών σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες.

Ένας βασικός πυλώνας των ΚΕΠ Υγείας προωθεί την ανάπτυξη δραστηριοτήτων αγωγής και προαγωγής της υγείας, ενημερώνοντας γενικότερα τον πληθυσμό για σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας.

2. Επομένως, μπορούμε άνετα να μιλάμε όχι για ένα απλό πρόγραμμα προληπτικής ιατρικής των δημοτών αλλά για δώρο πρόληψης και υγείας. Ειδικά στη δύσκολη οικονομική συγκυρία, το πρόγραμμα θέτει τα πρώτα γερά θεμέλια για το θεσμικό πλαίσιο της πρόληψης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας… 

Θα έλεγα ότι είναι κυρίως μια παρακίνηση πρόληψης της υγείας για τους δημότες άλλα και για ευπαθείς ανασφάλιστες ομάδες, που μπορούν να ωφεληθούν των υπηρεσιών πρόληψης και προαγωγής της υγείας που συντονίζονται από τα ΚΕΠ Υγείας χωρίς οικονομική επιβάρυνση. Επιπλέον, γίνεται ευαισθητοποίηση των ευπαθών ομάδων και των οικογενειών τους μέσα από ολοκληρωμένα προγράμματα υγειονομικής κάλυψης και υποστήριξης.

3. Με ευθύνη ποιων δήμων θα λειτουργήσουν τα ΚΕΠ Υγείας και τι ακριβώς θα παρέχουν σε υγιείς πολίτες;

Ο θεσμός των ΚΕΠ Υγείας άρχισε πιλοτικά σε 14 δήμους, στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΠΑ 2007-2013, και σήμερα 53 δήμοι έχουν πάρει απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου για τη δημιουργία ΚΕΠ Υγείας. Μέσω των ΚΕΠ Υγείας, οι δημότες θα ενημερώνονται από τα διεθνή διαγνωστικά πρωτόκολλα για τις προτεινόμενες προληπτικές εξετάσεις ανάλογα με την ηλικία και το φύλο τους.

Στη συνέχεια, αν το επιθυμούν, μπορούν να απευθύνονται στους ιατρούς και τα διαγνωστικά εργαστήρια που συνεργάζονται με τα ΚΕΠ Υγείας και να προβούν στις ανάλογες προληπτικές εξετάσεις.

 Να σημειωθεί, επίσης, ότι μέσα από τα ΚΕΠ Υγείας οι δημότες μπορούν να κάνουν χρήση του σύγχρονου ιατρικού λογισμικού για να αποκτήσουν τον δικό του φάκελο υγείας.

4. Σε ποια νοσήματα πρόκειται να γίνει ο ολοκληρωμένος προσυμπτωματικός έλεγχος;

Τα επτά νοσήματα που περιλαμβάνει το πρόγραμμα ως προς τον συντονισμό των αναγκαίων κατά τα διεθνή πρωτόκολλα προληπτικών εξετάσεων είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, ο καρκίνος του μαστού, ο καρδιαγγειακός κίνδυνος, το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, ο καρκίνος του προστάτη και το μελάνωμα.

Επίσης, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων αγωγής και προαγωγής της υγείας, τα ΚΕΠ Υγείας καλύπτουν επιπλέον ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων δημόσιας υγείας, όπως το ασφαλές διαδίκτυο, ο σχολικός εκφοβισμός, ο καρδιαγγειακός κίνδυνος και η πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας.

5. Τι είναι και πώς θα λειτουργεί η Κάρτα Υγείας Πρόληψης του κάθε πολίτη;

Στο λογισμικό που δίδεται στα ΚΕΠ Υγείας δημιουργείται ξεχωριστός ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος ανά δημότη, από τον οποίο ενημερώνεται για τις προτεινόμενες προληπτικές εξετάσεις ανάλογα με την ηλικία και το φύλο του και βάσει τα διεθνή διαγνωστικά πρωτοκόλλα υγείας του ΠΟΥ. Με την πάροδο του χρόνου, το λογισμικό αυτόματα, με email, υπενθυμίζει στον δημότη την απαραίτητη επανάληψη των προληπτικών εξετάσεων και προσφέρει προσωποποιημένες υπηρεσίες προσανατολισμού για τους αρμόδιους υγειονομικούς φορείς, σε περίπτωση που ο δημότης νοσήσει. Ταυτόχρονα, και αν το επιθυμεί ο δημότης, μέσα από το λογισμικό μπορεί να ενημερώνεται για τα προγράμματα προαγωγής της υγείας που διοργανώνονται από τα ΚΕΠ Υγείας του δήμου του (ενημερωτικές ημερίδες, δωρεάν εξετάσεις, αιμοδοσία και πολλά άλλα).

6. Πού μπορεί να απευθυνθεί ο κάθε ενδιαφερόμενος;

Ο δημότης μπορεί να επισκεφτεί την ιστοσελίδα των ΚΕΠ Υγείας www.kepygeias.gr που θα βρει τα στοιχεία επικοινωνίας των δήμων στους οποίους λειτουργούν τα ΚΕΠ Υγείας. Μέσα από την ιστοσελίδα των ΚΕΠ Υγείας, επίσης, θα ενημερωθεί για τυχόν ημερίδες, καθώς και για τα προγράμματα πρόσληψης. Τέλος, μπορεί να απευθυνθεί και στους κατά τόπους δήμους για να ενημερωθεί από το προσωπικό των ΚΕΠ Υγείας για την Κάρτα Υγείας του Πολίτη, καθώς και για τις προληπτικές εξετάσεις που πρέπει να κάνει σύμφωνα με τα διεθνή πρ

Δεν είναι πολλές οι ευκαιρίες για να συνομιλήσει κάποιος με έναν άνθρωπο της Εκκλησίας θέτοντας ανοιχτά ερωτήματα για την πολιτική, οικονομική και ηθική κρίση, τους νέους ανθρώπους, τον ρόλο της Εκκλησίας σήμερα, την εκκλησιαστική περιουσία, το σύμφωνο συμβίωσης, τη σχέση επιστήμης – Θεού και στο τέλος να αισθάνεται πως πήρε τις απαντήσεις που ήθελε. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος παραχωρεί στο ΔΥΟ μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης που θα συζητηθε

Σεβασμιώτατε, πώς μπορεί να «απαντήσει», να καθησυχάσει και να ανακουφίσει η Εκκλησία τον άνθρωπο που πνίγεται μέσα στο οικονομικό αδιέξοδο και το καθημερινό δράμα; Θεωρείτε πως το κάνει ήδη, κι, αν ναι, με ποιο τρόπο;

Θεωρώ ότι η Εκκλησία κάνει πολλά, τα οποία, όμως, είναι… λίγα. Είναι λίγα ως προς τις μεγάλες ανάγκες του κόσμου και λίγα ως προς τις τεράστιες δυνατότητές της. Και δεν εννοώ ότι θα μπορούσε να αυξήσει τα συσσίτια και τις παροχές, διότι δεν είναι εκεί η δύναμή της. Αποστολή της δεν είναι να ταΐζει τους πεινασμένους με υλική τροφή. Αυτό είναι δουλειά του κράτους. Αποστολή της είναι να ξεδιψάει τις ψυχές με πνεύμα και χάρη Θεού, κάνοντάς Τον ζωντανό και αληθινό μέσα στην καθημερινότητα. Είναι να κάνει τον άνθρωπο δεκτικό και χωρητικό του Θεού. Το πρώτο, δηλαδή το κοινωνικό, το κάνει νομίζω πολύ ικανοποιητικά. Στο δεύτερο υπάρχει έλλειμμα. Δίπλα σε έναν άγιο δεν σκέπτεσαι τόσο το στομάχι και την καθημερινότητά σου, αλλά εμπνέεσαι από την έκπληξη της θεϊκής παρουσίας. Αυτή καθησυχάζει και ανακουφίζει αυτόν που πνίγεται, για να χρησιμοποιήσω τις λέξεις σας. Όταν ψέλνουμε «πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, οι δε εκζητούντες τον Κύριον ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού» αυτό θέλουμε να πούμε∙ ότι η ανάγκη του Θεού είναι μεγαλύτερη από την ανάγκη της τροφής. Και αυτό καλείται η Εκκλησία να κάνει, μαζί με την κοινωνική της προσφορά, να ζωντανεύει την πίστη στον Θεό.

• Μπορείτε να γίνετε λίγο πιο συγκεκριμένος; Τι θα μπορούσε, δηλαδή, περισσότερο η Εκκλησία να κάνει;

Η Εκκλησία υπάρχει για να παράγει αγίους. Μια Εκκλησία που λειτουργεί σαν εταιρεία ή σαν σωματείο ή σαν επίγειος οργανισμός με καταστατικά, προνόμια και συμφέροντα δεν μας χρειάζεται και τόσο. Έχουμε από αυτά αρκετά. Μια, όμως, Εκκλησία που παίρνει τον άνθρωπο, του φέρνει στην επιφάνεια τις μυστικές δυνάμεις του, τον τεντώνει, τον βγάζει από τη μιζέρια του, τον φωτίζει, τον δυναμώνει, τον ελευθερώνει, τον αγιάζει, τον ενώνει με τον Θεό, αυτή είναι άλλο πράγμα. Όπου υπάρχουν τέτοιες εστίες ζωής, εκεί φαίνεται η διαφορά. Φοβούμαι, όμως, ότι, ενώ αυτό κηρύττουμε, στην πράξη λειτουργούμε περισσότερο ως κοινωνικός οργανισμός ή ακόμη και ως εξάρτημα του καταρρέοντος κρατικού μηχανισμού.

Από την άλλη πλευρά, η άσκηση της αγάπης και της ανιδιοτελούς προσφοράς, της αλληλεγγύης και της αυτοθυσίας είναι τόσο χριστιανικές έννοιες, που χωρίς αυτές δεν επιβεβαιώνεται η πίστη στον Θεό. Η αγάπη, όμως, ασκείται όχι για να λύσει τα τυχόν προβλήματα της κοινωνίας, αλλά για να εκφράσει την εκστατική ανάγκη αυτού που την ασκεί και να τον συνδέσει με τον άλλον ως αδελφό του. Συνεπώς, έχει πνευματικό υπόβαθρο και κοινωνικές συνέπειες.

Αυτός είναι και ο λόγος που η πολιτεία θα έπρεπε να στηρίζει με κάθε τρόπο την Εκκλησία, ώστε αυτή να αναβαθμίζει την αγάπη και τελικώς να λύνονται και τα κοινωνικά προβλήματα με έναν ποιοτικό, πνευματικό και αποτελεσματικό τρόπο.

• Γίνεται, όμως, πολλή κουβέντα και για την περίφημη εκκλησιαστική περιουσία… Ποια είναι η άποψή σας;

Θα σας πω όχι την άποψή μου, τι νομίζω, αλλά τι γνωρίζω. Η περίφημη εκκλησιαστική περιουσία είναι μυθική όχι κατά το μέγεθός της, αλλά κατά την πραγματική ουσία της. Δυστυχώς, είναι μύθος. Σήμερα, η Εκκλησία κατέχει μόλις το 4% της περιουσίας που κατείχε το 1833. Όλο το υπόλοιπο είτε το έδωσε στον φτωχό λαό είτε της το άρπαξε βίαια το κράτος. Ξέρετε ότι η Φιλοθέη στην Αθήνα ήταν όλη εκκλησιαστική γη που δόθηκε για… ακτήμονες; Το φοβερό είναι ότι από αυτό το ελάχιστο ποσοστό που σήμερα κατέχει η Εκκλησία, το 80% το έχει δεσμευμένο το κράτος, το οποίο, για κάποιον λόγο, ενώ χρησιμοποιεί την Εκκλησία, δεν τη θέλει. Το αποτέλεσμα είναι αυτή η δεσμευμένη περιουσία να μην αξιοποιείται υπέρ του λαού.

Εάν σήμερα η Εκκλησία είχε την ελευθερία της -αυτή είναι η πραγματική της περιουσία-, ούτε στο σημερινό κατάντημα θα φτάναμε, ούτε η κατάσταση θα ήταν αδιέξοδη. Νομίζω ότι το κράτος, αντί να ζητά και την τελευταία σταγόνα της περιουσίας της, πρέπει να της επιστρέψει ό,τι της πήρε και δεν έχει αξιοποιήσει. Και να της δώσει λίγη άνεση να κάνει τη δουλειά της, σταματώντας τον ανόητο και καταστροφικό διασυρμό της. Να δείτε τότε πώς θα τέλειωνε η κρίση. Η Εκκλησία μπορεί να λειτουργήσει ως μάνα του λαού. Και γνωρίζει τι θα πει αγάπη, θυσία, προσφορά, αλληλεγγύη, εθελοντισμός – και σπάνια διδασκαλία διαθέτει και σε ιστορική εμπειρία είναι πλούσια.

Εκείνο που απόλυτα κατανοώ είναι το να απαιτήσουμε η Εκκλησία να επιτελεί με συνέπεια την αποστολή της, να μη σκανδαλίζει, να μην προκαλεί, να μην ασεβεί. Ποιος δεν θα συμφωνούσε με κάτι τέτοιο;

• Η περίφημη ελληνική ψυχή είναι καθημαγμένη και η πολυσυζητημένη ελληνική περηφάνια «κουρελιασμένη». Πώς μπορεί ο καθένας από εμάς, αλλά και ως ο λαός, να δείξει το διαμέτρημα της δύναμής του, να κάνει γνωστά τα όριά του;

Νομίζω σας έχω ήδη έμμεσα απαντήσει. Μας χρειάζεται ηρωισμός και επαναστατική αντίληψη. Και, βέβαια, δεν εννοώ να πάρουμε τα ρόπαλα και τους λοστούς και να κυνηγάμε τους ενόχους ή να καταστρέφουμε ό,τι έχει μείνει όρθιο. Αληθινή επανάσταση είναι να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και προσέγγισης της ζωής, να μετανοήσουμε για τον λάθος δρόμο μας, να γυρίσουμε στην αλήθεια μας, που τόσο ασεβήσαμε επάνω της, να φρενάρουμε και αμέσως να αλλάξουμε ταχύτητα, παίρνοντας εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Δυστυχώς, χαλάσαμε και ως λαός. Είμαστε συνυπεύθυνοι στο κατάντημά μας.

Η ιστορία, η παράδοση και ο πολιτισμός μας γέννησαν σοφούς, ήρωες και αγίους μέσα σε εποχές ασύλληπτης φτώχειας και γενικευμένης αναστάτωσης. Αντίθετα, η σύγχρονη κοσμική αντίληψη παράγει ανοησίες, μιμητισμό, κόπωση, αδιαφορία, αναρχία, σύγχυση, αδίστακτα συμφέροντα, συμβιβασμούς και αυτοκαταστροφικότητα. Με άλλα λόγια, δύναμή μας δεν είναι η μαγκιά, το νταηλίκι, η εκδικητικότητα, η εγωιστική προκλητικότητα, η ανερμάτιστη έπαρση. Το διαμέτρημα της δύναμής μας είναι η πίστη και η ενότητα. Και τα όριά μας δεν είναι τα όρια των αντοχών μας, πέραν των οποίων αδυνατούμε να λειτουργήσουμε, αλλά τα όρια των δυνατοτήτων μας, πέραν των οποίων μόνον μπορούμε αληθινά να υπάρξουμε. Πρέπει να υπερβούμε τα όριά μας. Δηλαδή, να ξεπεράσουμε και λίγο τους εαυτούς μας. Η υπέρβαση των ορίων , αυτό είναι η πίστη, η δόξα και ο πολιτισμός μας. Και η υπέρβαση των αδυναμιών μας, αυτό είναι η ενότητα. Βλέπετε οι εκπρόσωποί μας στο Κοινοβούλιο, αντί να βρουν έναν τρόπο να συμπληρωθούν αμοιβαίως και να συγκυβερνήσουν, αρνούνται τη συμπόρευση, καταργούν την αριστεία, αποδομούν τελείως την παιδεία. Μπορείτε να καταλάβετε γιατί αρνούνται την ιδέα μιας οικουμενικής κυβέρνησης;

• «Κάθε Έλληνας που δεν παίρνει, ας είναι και μια φορά στη ζωή του, μια γενναία απόφαση, προδίνει τη ράτσα του»… γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στο «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Στη συγκεκριμένη οικονομικοκοινωνική και ηθικοπολιτική κρίση των ημερών, ποια θα μπορούσε να είναι αυτή η απόφαση, κατά τη δική σας ερμηνεία;

Παρά το γεγονός ότι ο Καζαντζάκης, δυστυχώς, μαζί με αυτούς που κατηγορεί, ξανασταύρωσε και ο ίδιος τον Χριστό, μάλιστα με καρφιά που και μυτερά ήταν και δηλητήριο είχαν, αυτό που λέει είναι πολύ σωστό. Παρά ταύτα, δεν είμαι σίγουρος ότι γνωρίζω τη σωστή απάντηση. Πάντως, νομίζω ότι η απόφαση δεν είναι να γράφεις πύρινα μηνύματα ή να δίνεις συνεντεύξεις σαν αυτήν και να καταδικάζεις τους άλλους, ούτε να ζητάς να τιμωρηθούν οι ένοχοι, ούτε να τα μαζέψεις και να πας στο εξωτερικό. Ούτε να αποτρέψεις την καταστροφή και να ανατρέψεις την κρίση του κόσμου. Αυτό δεν μπορεί να το κάνεις ένας μόνος του. Η απόφαση είναι να αλλάξουμε οι ίδιοι. Θα το πω όπως το νιώθω∙ είναι να ξαναγίνουμε Ρωμιοί. Η αλήθεια είναι ότι επιχειρείται -και μάλλον επιτυχώς διενεργείται- μια αλλαγή, δηλαδή να γίνουμε από Έλληνες Ευρωπαίοι. Αυτό είναι αλλοίωση. Αντίθετα, αν θέλουμε να μείνουμε Έλληνες, πρέπει να επιστρέψουμε στη Ρωμιοσύνη μας. Αυτό είναι καταξίωση. Σημαντικό, επίσης, είναι και να συσπειρωθούμε ενάντια στο σύστημα, όχι στο κράτος. Όλοι μαζί μπορούμε, μόνοι μας όχι.

Συνεπώς, δεν γνωρίζω ποια είναι αυτή η απόφαση, που -ούτως ή άλλως- διαφέρει για τον καθένα μας, είμαι, όμως, βέβαιος ότι για να τιμήσουμε τη ράτσα μας πρέπει οι αποφάσεις μας να έχουν τη σφραγίδα του ηρωισμού, της αρετής και της αριστείας. Αν ένα από τα τρία λείπει, η απόφαση πάσχει.

• Το πρόσφατο νομοσχέδιο περί συμφώνου συμβίωσης ξεσήκωσε θυελλώδεις αντιδράσεις τόσο μέσα όσο κι έξω από τους κόλπους της Εκκλησίας… Πώς τοποθετείστε;

Έχω ήδη τοποθετηθεί και δημόσια αρνητικά. Θεωρώ ότι η ψήφιση του παραπάνω νομοσχεδίου, και όπως έγινε και γιατί έγινε, και αποδεικνύει και βαθαίνει την κρίση. Όταν η ανατομία και η φυσιολογία του σώματός μας από παρακαταθήκη και κληρονομιά γίνονται ηδονική επιλογή, τότε είναι επικίνδυνη εκτροπή και καταστροφική δυστυχία. Και όταν ο νόμος, αντί να προφυλάσσει τα άτομα από τα πάθη και τις ορμές τους, τα επιβραβεύει, τότε ο κίνδυνος να διαχυθεί η εκτροπή και να αυξηθεί η δυστυχία ή και να εξελιχθεί σε πανίσχυρο lobby και μόδα είναι ορατός. Την αδυναμία, την εκτροπή, το προσωπικό δράμα, το σεβόμαστε, δεν το θεσμοθετούμε, ούτε το προβάλλουμε.

Δεν σας κάνει, όμως, εντύπωση ότι το θέμα έχει γίνει λάβαρο παγκόσμιας ανανεωτικής πολιτικής; Πώς είναι δυνατόν οι επαγγελματίες της καταστροφής μας, αυτοί που, όπως είπατε προηγουμένως, καταμάτωσαν την ελληνική ψυχή και κουρέλιασαν την ελληνική περηφάνια, τώρα να κόπτονται για τα δήθεν δικαιώματα μιας φτιαχτής ιδιότυπης μειονότητας; Και αντί να ζητούν συγγνώμη που κατατσάκισαν τον λαό σε όλα τα επίπεδα, αυτοί που ποτέ δεν ζήτησαν συγχώρηση και για τίποτα, να ζητούν δημόσια συγγνώμη που καθυστέρησαν να νομιμοποιήσουν την ανομία;

Πολύ φοβούμαι ότι σύντομα θα ακολουθήσουν και άλλα… Η οικογένεια τελείωσε, η ηθική αλλοιώθηκε, η κοινωνία μεταλλάσσεται, η ταυτότητα του ανθρώπου εξαλλάσσεται.

• Οι νέοι άνθρωποι είναι σχεδόν πλήρως αποκομμένοι από την Εκκλησία. Εκτιμώ, δε, ότι πρέπει να είναι μετρημένοι στα δάχτυλα εκείνοι οι νέοι που θεωρούν πως οι απαντήσεις στα θεμελιώδη ζητήματα της ύπαρξης και οι απαντήσεις στα αδιέξοδα μπορεί να βρίσκονται στον Θεό… Γιατί συμβαίνει αυτό; Και με ποιο επιχείρημα-δράσεις θα τους προ(σ)καλούσατε να πλησιάσουν ξανά;

Δυστυχώς, η παρατήρησή σας είναι αντικειμενικά ορθή. Μόλις πριν από λίγες ημέρες διάβασα στο διαδίκτυο ότι σε δημοσκόπηση που έγινε στην Ισλανδία το ποσοστό των νέων κάτω των 25 ετών που πιστεύει ότι ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο είναι 0%! Και διερωτώμαι πώς φαντάζονται ότι έγινε ο κόσμος. Και οι απαντήσεις στα θεμελιώδη ζητήματα της ύπαρξης και στα αδιέξοδα, αν δεν βρίσκονται στον Θεό, πού φιλοξενούνται; Τι φοβερό πράγμα να πιστεύεις στην άψυχη τύχη και να αρνείσαι και την ιδέα ακόμη του Θεού! Βέβαια, υπάρχει και κάτι χειρότερο: Το να βάλεις στη θέση του Θεού όχι την τύχη, αλλά τον μικρονοϊκό και αμαρτωλό εαυτό σου. Και εκεί φτάσαμε.

Το γιατί συμβαίνει αυτό δεν μπορώ εγώ να το καταλάβω, γιατί μου φαίνεται τόσο καταστροφικό για τον άνθρωπο, την κοινωνία και τον κόσμο. Να απορρίπτεις ό,τι καλύτερο υπάρχει, ό,τι ωραιότερο. Να το αγνοείς, να το περιφρονείς, να το πολεμάς, ακόμη και να το υβρίζεις. Να προτιμάς να το ανταλλάξεις με ό,τι πιο ανόητο, μικρό, ποταπό. Και αυτό να είναι η μεγάλη και η μοναδική ελπίδα. Και για σένα και για τον κόσμο. Απίστευτο!

Τι θα μπορούσα να προτείνω για μας, τους Έλληνες; Αυτό που είπε ο Χριστός στους Αποστόλους: «Έρχου και ίδε». Δεν υπάρχουν ούτε άλλα επιχειρήματα, ούτε δράσεις. Μια επαφή με κάτι άγιο ή πολύ περισσότερο με έναν εξαγιασμένο αληθινό άνθρωπο του Θεού αρκεί για να βάλει κανείς την καλή υποψία μέσα του και ίσως να πάρει τη γενναία απόφαση να αρχίσει το ταξίδι στον θαυμάσιο κόσμο του Θεού. Αυτό που περιφρονούμε ή και ειρωνευόμαστε, αυτό είναι τελικά η σωτηρία μας.

·      Όλο και περισσότεροι επιστήμονες αναζητούν στη θρησκεία απαντήσεις για τα έσχατα μεγάλα ερωτήματα του σύμπαντος. Ως επιστήμων, τι λέτε;

Δεν νομίζω ότι συμβαίνει αυτό. Αντίθετα, εγώ βλέπω όλο και περισσότεροι επιστήμονες να αρνούνται τον φιλοσοφικό προβληματισμό και να τον έχουν αντικαταστήσει με την ανόητη πίστη στον επιστημονικοφανή θεό. Σε έναν θεό που ερμηνεύει αυθαίρετα την επιστήμη και ασύνετα περιφρονεί τη θρησκεία. Είναι τραγικό να αντικαθιστάς τον αληθινό Θεό με την εμπαθή και μυωπική μικρόνοιά σου. Και αυτό, δυστυχώς, συμβαίνει. Για μένα «οι ουρανοί διηγούνται δόξαν Θεού», και όχι μόνον οι ουρανοί, αλλά «πάσα πνοή», τα πάντα.

Επιτρέψτε μου, όμως, να πω το ίδιο πράγμα που προανέφερα, ίσως με άλλες λέξεις: Η θρησκεία δεν είναι απάντηση σε ερωτήματα, αλλά συνάντηση με πρόσωπο, το πρόσωπο του Θεού. Δηλαδή, δεν είναι μια σωστή φιλοσοφία, αλλά είναι οδός ζωής, η οποία, μάλιστα, δεν οδηγεί στα έσχατα του χρόνου ή στα έσχατα ερωτήματα, αλλά στις εσχατιές της ανθρώπινης ύπαρξης. Εκεί βρίσκεται ο Θεός.

Eίναι άνιση η μάχη μεταξύ επιστήμης και θεολογίας. H πρώτη βασίζεται στην αμφιβολία, η δεύτερη στην πίστη. H πρώτη θέτει πάντα το ερώτημα τι υπήρχε πριν, ενώ η δεύτερη σταματάει την κουβέντα με μια τελεία: Πριν υπήρχε ο προαιώνιος Θεός.

H επιστήμη είναι ένα νοητικό κατασκεύασμα που ποτέ δεν πρόκειται να απαντήσει σε όλα τα ερωτήματα για έναν απλό λόγο: Για να περιγράψει κάτι, χρειάζεται πάντα ένα πρωταρχικό σετ αρχών ή αλλιώς αξιωμάτων. Αυτό που απέδειξε ο μεγάλος μαθηματικός Gödel είναι ότι κάθε τέτοιο νοητικό κατασκεύασμα θα έχει πάντα στη βάση του αναπόδεικτα αξιώματα. Δεν υπάρχει περίπτωση, δηλαδή, να φτιαχτεί μια θεωρία που να δίνει απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που αφορούν τον κόσμο.

Όσο υπάρχουν, λοιπόν, αναπάντητα ερωτήματα, θα υπάρχει και Θεός. Όσο η επιστήμη δεν θα έχει απαντήσεις για το Όλον (και ποτέ δεν πρόκειται να τις έχει), πάντα θα βρίσκεται χώρος για την πίστη. Τότε ποια είναι η διαφορά επιστήμης και θρησκείας, αφού και οι δύο στη βάση τους έχουν αναπόδεικτα αξιώματα; H διαφορά τους ίσως έγκειται στη στόχευση. H επιστήμη είναι αλαζονική: «Θέλουμε να μάθουμε πώς δουλεύει το μυαλό του Θεού». H θρησκεία έχει ένα στοιχείο ταπεινοφροσύνης: «Άγνωσται αι βουλαί του Kυρίου». Κατά έναν τρόπο η θρησκεία είναι η αποδοχή του πεπερασμένου της ανθρώπινης ύπαρξης, ενώ η επιστήμη είναι η απέλπιδα προσπάθεια υπέρβασής της. H επιστήμη είναι αγωνία, η πίστη ανακούφιση αυτής της αγωνίας: Ο Θεός είναι η έσχατη απάντηση σε όλα τα ερωτήματα…]

Γενικά, συμφωνώ με την προσέγγιση αυτήν. Θα συνεχίσω, όμως, την προηγούμενη σκέψη μου. Η πίστη είναι και κάτι παραπάνω. Δεν είναι μια μέθοδος να ξεπεράσεις την υπαρξιακή αγωνία αρκετά ασφαλής και σίγουρος. Δεν είναι απάντηση σε ερωτήματα ή παραδοχή δογματικών αληθειών που σε κάνει να νιώθεις καλύτερα και την επιλέγεις, επειδή η επιστήμη σε βασανίζει με την ανεπάρκειά της. Στη δική μας θεολογία και ζωή, η πίστη είναι κοινωνία Θεού. Δηλαδή, επιβεβαίωση της παρουσίας και της αγάπης Του. Αν το ζήσει κανείς αυτό, τότε η επιστήμη ομορφαίνει αφάνταστα και γίνεται ένα διεισδυτικό εργαλείο μελέτης της σοφίας και της δόξας του Θεού. Γι’ αυτό η ταπεινόφρων επιστήμη είναι σαν πύραυλος που σε ταξιδεύει στο αχανές σύμπαν με υπερηχητικές ταχύτητες και σου διευρύνει αφάνταστα τον οπτικό σου ορίζοντα. Βλέπεις και τα μη ορώμενα… Εκεί είναι η ομορφιά.

• Ο σημαντικός Γάλλος λογοτέχνης, ποιητής και δοκιμιογράφος Αντρέ Μπρετόν, ο κυριότερος θεωρητικός του υπερρεαλισμού και ίσως η σημαντικότερη μορφή του και ουσιαστικά η προσωποποίηση του λεγόμενου ορθόδοξου υπερρεαλισμού, είχε πει: «Ο άνθρωπος είναι η απάντηση, όποια κι αν είναι η ερώτηση». Συμφωνείτε;

Και ναι και όχι. Ναι, όταν ο άνθρωπος οράται πλασμένος ως «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού». Όταν η προοπτική του είναι αιώνια, όταν ο σκοπός του είναι η κοινωνία και η μέθεξη του Θεού. Αν ο άνθρωπος είναι ένα ζώο κλεισμένο στη φυλακή της υλικότητας, της βιολογικότητας και χρονικότητάς του, που ο θάνατός του σημαίνει επιστροφή στο σκοτάδι της ανυπαρξίας, τότε τι αξία έχει αυτός ο άνθρωπος; Επιτρέψτε μου να πω ότι η απάντηση δεν είναι ο άνθρωπος ως αυτόφωτος. Η απάντηση σε όλα τα ερωτήματα είναι ο Θεός. Ή υπάρχει και του αξίζουν τα πάντα ή δεν υπάρχει και να τελειώνει το παραμύθι. Και υπάρχει… Και όχι μόνον. Είναι υπαρκτός, είναι αληθινός και είναι και μεθεκτός, δηλαδή κοινωνών και κοινωνούμενος. Είναι, όπως λέγει στο βιβλίο της Γενέσεως, ὁ ὬΝ. Αυτός άρχει και εμείς υπ-άρχουμε, δηλαδή αντλούμε την υπόστασή μας από Αυτόν. Όποιος αμφισβητεί την ύπαρξη του Θεού, αρνείται τη δική του.

Προ ημερών είχαμε μια τέτοια συζήτηση πολύ ενδιαφέρουσα με μια παρέα παιδιών. Νομίζω τους άρεσε η όλη επικοινωνία μας. Στο τέλος, όμως, με ρώτησε ένα από αυτά, με πολλή ειλικρίνεια: «Είστε σίγουρος γι’ αυτά; Δείχνετε να τα πιστεύετε. Είναι πράγματι έτσι; It sounds too good to be true».

Ελπίζω, στο τέλος αυτής της συνομιλίας μας, να μην έχετε κι εσείς το ίδιο ερώτημα, όχι, βέβαια, για μένα, αλλά για τον εαυτό σας.

WHO IS WHO

 Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1954, όπου και έκανε τις βασικές σπουδές του. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Αστροφυσική στο Harvard (Master of Arts) και Μηχανολογία στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) (Master of Science in Mechanical Engineering).

 Οι διδακτορικές σπουδές του στο HST (κοινό πρόγραμμα Harvard και ΜΙΤ) επικεντρώθηκαν στον τομέα της Βιοϊατρικής Τεχνολογίας (Βιορευστοδυναμική, Μαθηματική Φυσιολογία, Αιμοδυναμική της καρδιάς και των αγγείων). 

 Εργάστηκε ως ερευνητής και επιστημονικός συνεργάτης στο Αγγειολογικό Εργαστήριο του New England Deaconess Hospital, στο Τμήμα Αναισθησιολογίας του Massachusetts General Hospital και στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Boston Children’s Hospital. Επίσης, διετέλεσε επί διετία επιστημονικός σύμβουλος μεγάλων εταιρειών σε θέματα Διαστημικής Ιατρικής Τεχνολογίας. 

 Παράλληλα με την επιστημονική του έρευνα, σπούδασε τη Θεολογία στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης, όπου έλαβε τους τίτλους Master of Theological Studies και Master of Theology, και στη συνέχεια στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου ανακηρύχθηκε διδάκτορας στον τομέα της Βιοηθικής. Το 2008 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. 

 Τον Δεκέμβριο του 1993 ίδρυσε και ανέλαβε τη διεύθυνση του πρώτου στην Ελλάδα Κέντρου Βιοϊατρικής Ηθικής και Δεοντολογίας και έκτοτε συστηματικά ασχολείται με την Ορθόδοξη Βιοηθική και τις κοινωνιολογικές επιπτώσεις της Βιοϊατρικής.

 Είναι μέλος της Εθνικής Επιτροπής Δεοντολογίας του ΕΟΦ και πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος, για μια πενταετία δε διετέλεσε και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας και για δώδεκα χρόνια μέλος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων. 

 Ως πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος ανέλαβε την εκπροσώπησή της σε παγκόσμια εκκλησιαστικά, θρησκευτικά και πολιτικά όργανα, όπως στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, στο Βατικανό και στην Αγγλικανική Εκκλησία, είναι δε ο επικεφαλής της ομάδας σύνταξης και επεξεργασίας των επισήμων βιοηθικών κειμένων της Εκκλησίας της Ελλάδος, σχετικά με τις μεταμοσχεύσεις, την ευθανασία, τις αναπαραγωγικές τεχνικές και τη βιοηθική της άνοιας. 

 Κατά τα τέσσερα χρόνια της εργασίας του στο Νοσοκομείο Παίδων της Βοστώνης, συμμετείχε ενεργά σε συλλογική προσπάθεια συμπαραστάσεως μικρών παιδιών και των οικογενειών τους, πολλές φορές με ασθένειες τελικού σταδίου. Η προσωπική συμμετοχή και ο διάλογος με το πρόβλημα του πόνου και την πρόκληση του θανάτου έγινε αργότερα όρος καθημερινής ζωής της ως κληρικού διακονίας του.

 Αποτέλεσμα αυτής της εμπειρίας του, είναι η ίδρυση μιας πρότυπης Μονάδας Ανακουφιστικής Φροντίδας, που με το όνομα «ΓΑΛΙΛΑΙΑ» λειτουργεί στα Σπάτα Αττικής και σε συνεργασία με το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Άγ. Σάββας» περιθάλπει σε ολιστική βάση, εντελώς δωρεάν, καρκινοπαθείς της περιοχής των Μεσογείων και της Λαυρεωτικής. 

 Στην παρούσα φάση το πρόγραμμα λειτουργεί στη βάση της Κατ’ Οίκον Φροντίδας και της Ημερήσιας Φροντίδας, προγραμματίζεται, δε, σύντομα και η δημιουργία ξενώνα (hospice) για περίθαλψη βραχείας διαρκείας. Παράλληλα, με δική του πρωτοβουλία, οργανώνεται και η λειτουργία δύο ξενώνων μακράς νοσηλείας για νευρομυϊκούς ασθενείς (δυστροφία Ducénne, Νόσος Κινητικού Νευρώνα κ.λπ.), ένας στην Κύπρο και ένας στα Μεσόγεια, όπως και ένα σύγχρονο Κέντρο Άνοιας στην περιοχή της Παιανίας.

 Στο πλαίσιο της προσφοράς του στον ευρύτερο τομέα της υγείας και των ασθενών, θα πρέπει να αναφερθεί ο πλήρης εξοπλισμός (κλίνες, αναπνευστήρες, αντλίες, monitors) της Μονάδας Ανάνηψης Καρδιοχειρουργημένων Ασθενών του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» και φυσικά οι χορηγίες σε νοσοκομειακές μονάδες (Αγγειοχειρουργική, Αρεταίειο Νοσοκομείο Αθήνας) και ερευνητικά προγράμματα, η χορήγηση υποτροφιών σε φοιτητές, ειδικευόμενους ιατρούς, ή η οικονομική ενίσχυση κοινωφελών ιδρυμάτων του δημοσίου ή ιδιωτικών φορέων.

 Μοναχός εκάρη στην Ι. Μονή Στομίου Κονίτσης, υπό του μακαριστού Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Σεβαστιανού, ο οποίος και τον χειροτόνησε διάκονο μεν στις 19 Μαρτίου 1989, πρεσβύτερο δε στις 10 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους. Αξιοσημείωτη είναι η πνευματική σχέση του με το Άγιον Όρος, όπου και εγκαταβίωσε επί δυόμισι χρόνια. Το 1994 ενεγράφη στην Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας, τον δε Απρίλιο του 2000 εκάρη μεγαλόσχημος μοναχός στο Κάθισμα του Αγ. Ιωάννου Θεολόγου της ως άνω Μονής. Για 14 χρόνια διακόνησε ως ιερομόναχος στο Σιμωνοπετρίτικο Μετόχι της Αναλήψεως, στον Βύρωνα Αττικής. Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής εξελέγη τον Απρίλιο του 2004.

«Κάθε παιδί»  έγραψε ο   Ταγκόρ,  Ινδός λογοτέχνης και Νομπελίστας το  1913, «φέρνει το μήνυμα ότι ο Θεός δεν έχει αποθαρρυνθεί ακόμα από τον άνθρωπο».

Με όλες τις ελπίδες στραμμένες στο μέλλον και με την πεποίθηση ότι η γνώση, η επιστήμη, η Ιατρικής και κυρίως η ανθρώπινη εστιασμένη κι επίμονη προσπάθεια μας δείχνουν τον δρόμο προς τον καλύτερο εαυτό μας, όλοι επιχειρούμε να βρούμε διέξοδο και παρακαμπτήριους από τις ασφυκτικές διαδρομές που επιτάσσουν οι ασφυκτικές οικονομικο – κοινωνικές συνθήκες της σύγχρονης Ελλάδας.

Στα πώς και τα γιατί αυτής της διαδρομής απαντά -μέσα από μία εξαιρετικά διαφωτιστική συζήτηση- ο  καθηγητής και διευθυντής της A΄ Παιδιατρικής Κλινικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Χρούσος.

Κύριε Καθηγητά,  ποια σκέψη, ποια εσωτερική αγωνία, ποιος «ερευνητικός ή επιστημονικός έρωτας» κάνει έναν επιστήμονα του βεληνεκούς σας να  αφιερώσει την καριέρα του σε έναν αχαρτογράφητο τομέα, στο στρες;

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήθελα να καταλάβω  τον άνθρωπο, να αντιληφθώ πώς σκέπτεται, πώς αισθάνεται και πώς σχετίζεται με το περιβάλλον του και το σύμπαν. Ο λόγος που επέλεξα την Ιατρική, την Παιδιατρική και την Ενδοκρινολογία ήταν ακριβώς αυτός. Εδώ πρέπει να πω ότι η Ιατρική είναι μία επιστήμη και τέχνη που εξ ορισμού επικεντρώνεται στον άνθρωπο και μπορεί από μόνη της να γίνει πηγή ευτυχίας για τον γιατρό, ανεξαρτήτως των επιστημονικών και φιλοσοφικών της προεκτάσεων.   

Μιλήστε μας λίγο για τα πιο πρόσφατα ευρήματα σε σχέση με την επίδραση του στρες στις ανθρώπινες λειτουργίες.

Το χρόνιο στρες έχει πολλές και ποικίλες αρνητικές ψυχικές και σωματικές επιδράσεις. Άγχος, κατάθλιψη και ψυχοσωματικά προβλήματα αυξάνουν, ενώ αναπτύσσονται παχυσαρκία, μεταβολικές νόσοι, συμπεριλαμβανομένου του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα, οστεοπόρωση και άλλα.  Τα λεγόμενα, δηλαδή, «χρόνια μη μεταδιδόμενα νοσήματα», που πλήττουν την κοινωνία μας σήμερα, και που αποτελούν τις κύριες αιτίες θανάτου του πληθυσμού μας προκαλούνται, επιταχύνονται και επαυξάνονται από το χρόνιο στρες.

Μπορούμε να επιδράσουμε στο στρες; Κι αν ναι, πώς;

Λογικά έχουμε δύο τρόπους: Πρώτον, να αποφύγουμε  τα στρεσογόνα ερεθίσματα και, δεύτερον, αν αυτό δεν είναι δυνατόν, να τα διαχειριστούμε  κατά τον καλύτερο τρόπο. Προληπτικά, η απόκτηση ψυχικής ανθεκτικότητας είναι σωτήρια. Είναι περιττό να σας πω ότι  έχουν γραφτεί και γράφονται τόμοι  για τη  σωστή διαχείριση του στρες  και ότι οι Έλληνες στωικοί και επικούριοι φιλόσοφοι είναι σκαπανείς  σε αυτό το πεδίο της επιστήμης. Καλoσύνη, ανθρωπισμός και υπέρβαση του εαυτού μας είναι βασικά στοιχεία της ευτυχίας του ανθρώπου και συνεπώς και ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του στρες.

Πώς καταλαβαίνουμε ότι ένα παιδάκι έχει στρες;

Αυξάνονται ο φόβος και ο θυμός του παιδιού, ενώ επικαλύπτονται οι εκτελεστικές λειτουργίες του, που ακόμη είναι πολύ ανώριμες. Εμφανίζονται προβλήματα συμπεριφοράς, διατροφής και ύπνου. Στα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να έχουμε πτώση της σχολικής επίδοσης.

Οι επιρροές ή  οι επιλογές καθορίζουν τελικά  τη διαδρομή ενός ανθρώπου;

Και τα δύο φυσικά.  Είμαστε προϊόντα της γενετικής και του περιβάλλοντος, όπως όλα τα άλλα έμβια όντα, αλλά επιπλέον διαθέτουμε και τη λογική, ένα αποκλειστικά ανθρώπινο χαρακτηριστικό.  Γνωρίζουμε σήμερα ότι άνθρωπος, με την τεράστια πολυπλοκότητα και αυτεπίγνωση που διαθέτει, είναι ποιοτικά μοναδικός στη φύση. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει τεράστιες δυνατότητες, οι οποίες στο κατάλληλο περιβάλλον μπορούν να ανθήσουν.  Γνωρίζουμε ότι η νοημοσύνη, μαζί με την εστιασμένη και επίμονη προσπάθεια, καθώς και τη δημιουργικότητα  αποτελούν τη βάση της καλής διαδρομής του βίου ενός ανθρώπου.

Λένε ότι εκπαίδευση και νοημοσύνη πηγαίνουν χέρι χέρι… Ποιά είναι η άποψή σας.

Γενετική και περιβάλλον καθορίζουν περίπου 50-50 την ανθρώπινη νοημοσύνη. Η εκπαίδευση, ή, καλύτερα, η παιδεία, είναι καθοριστική  στην  ανάπτυξη του παιδιού σε ολοκληρωμένο άνθρωπο με κεφαλαίο άλφα. Και αυτό πηγαίνει πέραν της νοητικής ή γνωσιακής ευφυΐας  στη συναισθηματική νοημοσύνη, στην ανάπτυξη αξιών αρετής και στην επίτευξη της ανώτερης μορφής ευτυχίας, της ευδαιμονίας του Αριστοτέλη.

Υπάρχει έμπνευση στην έρευνα;

Υπάρχει,  αλλά έχει ως προαπαιτούμενα την προϋπάρχουσα σωστή γνώση, τον εστιασμό, τη φυσική ροπή του ανθρώπου στο να μαθαίνει και να ερμηνεύει,  την κινητοποίηση της στιγμής. Αυτά σημαίνουν ότι η προετοιμασία, αλλά και η ετοιμότητα και η φαντασία παίζουν τεράστιο ρόλο στην έμπνευση.

 «Αυτό το οποίο θεωρούμε τυχαίο ή δεν καταλαβαίνουμε είναι κρυμμένη γνώση που δεν την έχουμε ακόμη ανακαλύψει»  έλεγε ο Αϊνστάιν. Είναι,  λοιπόν, τα πάντα κρυμμένη γνώση, που έλεγε και ο  Τζον Νας;

Φυσικά, και είναι κρυμμένη γνώση. Ο Αϊνστάιν και ο Νας το είπαν  πολύ σωστά.

Τα 4 – 5 χρόνια της βαθιάς κρίσης έχουμε τόσες ελληνικές διακρίσεις στο επιστημονικό πεδίο… Αντιφατικό μεν, ελπιδοφόρο δε…

Υπάρχουν πολλές νησίδες αριστείας στη χώρα, καθώς και πάμπολλοι  εμπνευσμένοι Έλληνες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ελληνικές προγονικές, γονεϊκές και κοινωνικές επιταγές που εκτιμούν και θαυμάζουν τη γνώση επηρεάζουν τα παιδιά μας στην αναζήτηση νοήματος. Ούτως ή άλλως, τι μπορεί να είναι καλύτερο από την αριστεία στις τέχνες, στα γράμματα και τον πολιτισμό;

Τι είναι αυτό που κάνει κάποιους ανθρώπους -όπως κι εσείς άλλωστε- να διακρίνονται σε αυτό με το οποίο ασχολούνται;

‘Όπως σας είπα προηγουμένως, πολλή δουλειά και προσήλωση στον στόχο είναι τα κλειδιά της  διάκρισης σε έναν τομέα.

Τι σημαίνει για εσάς -πραγματικά- μεγάλη διάκριση;

Η εκτίμηση των επαϊόντων.

Σίγουρα στη λαμπρή σας πορεία έχετε έρθει σε μετωπική με την αποτυχία, την απογοήτευση, την απόρριψη. Πώς το διαχειριστήκατε;

Πάντα προχώρησα μπροστά με αυτό που έκανα ή που ήθελα να κάνω σαν να μην υπάρχει το πρόβλημα.

Στην επιστήμη, στην έρευνα, στο εργαστήριο, στην κρίσιμη στιγμή μέσα σε ένα χειρουργείο υπάρχει Θεός;

Η ερώτηση είναι ανθρωπομορφική και η ανθρώπινη απάντηση είναι ναι.

Αν δίνατε έναν ορισμό στη φράση «ευτυχισμένο παιδί στα χρόνια της οικονομικής ύφεσης», ποιος θα ήταν αυτός; 

Έχουμε υπερεκτιμήσει τον καταναλωτισμό και τη συμμετοχή του στην ευτυχία μας. Ένα πτωχό παιδί με καλούς και υποστηρικτικούς γονείς και κατεύθυνση προς την ανάπτυξη αρετών μπορεί κάλλιστα  να είναι ευτυχισμένο.

Η οικογένεια με όλα της τα συμπαρομαρτούντα είναι -μπορεί να γίνει- «καταφύγιο»;

Βέβαια, η οικογένεια είναι το καλύτερο καταφύγιο για ένα παιδί.

Ποιες είναι οι 5 συμβουλές  που θα δίνατε σε κάθε γονιό που θέλει να αναθρέψει ένα γερό και ισορροπημένο παιδί;

 Δείξτε μεγάλη τρυφερότητα.

 Δώστε αίσθημα ασφάλειας.

 Επαινείτε την καλή συμπεριφορά, αλλά θέστε και σαφή όρια.

 Ακούστε, ζητήστε αυθεντικότητα και προωθήστε σιγά σιγά την αυτονομία.

 Διδάξτε με λόγια, αλλά κυρίως με το παράδειγμά σας, το ενάρετο αξιολογικό σύστημα που θα προετοιμάσει το παιδί για την ενηλικίωση σε ένα ολοκληρωμένο και ευτυχισμένο άνθρωπο.

 «Αρνούμαστε να αλλάξουμε τη ζωή μας… Φοβόμαστε να  αλλάξουμε επίπεδο κι αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την κρίση και να νιώσουμε καλύτερα»   άκουσα σε μία  πρόσφατη συνέντευξή σας. Έτσι είναι;

Κάθε αλλαγή είναι δυνητικά στρεσογόνα και χρειάζεται σωστή διαχείριση από μέρους μας. Η ψυχική ανθεκτικότητα εδώ είναι μία κρίσιμη και χρήσιμη ιδιότητα, ώστε να πιστέψουμε στις δυνατότητες που έχουμε να αλλάξουμε τις καταστάσεις στη ζωή μας.  

Κύριε καθηγητά, αν δεν ήσασταν αυτό που είστε τι ή ποιος θα μπορούσατε ή θα θέλατε να είστε;

Δύσκολη ερώτηση. Στη φάση αυτή της ζωής μου, έπειτα από χρόνια αναζήτησης, μόχθου, αποτυχιών και επιτυχιών, διαπιστώνω ότι είτε δεν μπορώ να απαντήσω είτε  μπορώ να απαντήσω με μια γενικότητα. Όπως ότι θα ήθελα να ήμουν ο οποιοσδήποτε σοφός που έχει βρει την ευδαιμονία.

Who is who

Είναι μέλος του Ινστιτούτου Ιατρικής της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των Η.Π.Α. (Institute of Medicine, The National Academies, Washington DC, USA)

Ο καθηγητής και διευθυντής της A΄ Παιδιατρικής Κλινικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Χρούσος έλαβε την ύψιστη διάκριση στον κλάδο της ενδοκρινολογίας από την αμερικανική ένωση Endocrine Society: Το Fred Conrad Koch Award.

Ήταν αντιπρόεδρος στο Εθνικό Συμβούλιο Ερευνας και Τεχνολογίας, με πρόεδρο τον δρ. Σ. Κριμιζή, το οποίο ετοίμασε μαζί με τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας στρατηγικό σχέδιο και νομοσχέδιο για την έρευνα στην Ελλάδα που αναμένεται να κατατεθεί στα μέσα Δεκεμβρίου.

Προτού επιστρέψει στην Ελλάδα, ο δρ. Χρούσος ήταν διευθυντής του Tμήματος Παιδιατρικής και Αναπαραγωγικής Ενδοκρινολογίας του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού και της Ανθρώπινης Ανάπτυξης των ΗΠΑ.

Σήμερα, πάνω απο 60 μαθητές του διαπρέπουν σε διεθνές και εθνικό επίπεδο και ένας εξ αυτών είναι ο σημερινός διευθυντής του ίδιου Ινστιτούτου, Δρ. Κ. Στρατάκης. Για το έργο τού Δρ. Χρούσου υπάρχουν περίπου 75.000 ετεροαναφορές. Ανήκει στους 200 πλέον αναφερόμενους ιατρούς – επιστήμονες στον κόσμο, στον κατάλογο των ISI highly cited στην Κλινική Ιατρική, στη Βιολογία και στη Βιοχημεία.

Ο Δρ. Χρούσος εξετάζει την επίδραση του στρες στις λειτουργίες του οργανισμού μας, καθώς και τη σύνδεσή του με την παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο, την κατάθλιψη και τις αυτοάνοσες παθήσεις.

Ο ζωοδότης ήλιος, τόσο πολύτιμος και απαραίτητος για τη ζωή στον πλανήτη μας, λίγες ευεργετικές επιδράσεις έχει στο δέρμα του ανθρώπου και πολλές και δυνητικά επικίνδυνες ανεπιθύμητες παρενέργειες. Η κα Μαρία Καρδάση  Δερματολόγος,  Αφροδισιολόγος Antiaging  Dr. και Πρόεδρος Ελληνικής Ακαδημίας  Αντιγήρανσης μας βοηθάει να αποκωδικοποιήσουμε τα συν και κυρίως τα πλην της έκθεσης στον ήλιο

Γιατρέ, oι  Έλληνες  αγαπάμε τον ήλιο. Πρέπει, όμως, και να τον φοβόμαστε;

Ζούμε σε μια χώρα με αρκετή ηλιοφάνεια. Έχουμε ζυμωθεί με τον ήλιο, από τον οποίο εξαρτάται άμεσα και η διάθεση μας. Ελλάδα σημαίνει ήλιος και θάλασσα. Πως θα πρέπει τώρα να αλλάξουμε άποψη και ν’ αρχίσουμε να φοβόμαστε και να αποφεύγουμε το ζωοδότη μας, αυτόν που συντρόφευε όλα τα παιχνίδια μας στις ακρογιαλιές απο την παιδική μας ηλικία; Κι ύστερα τι θα γίνει με το μαύρισμα; Είμαστε πολύ γοητευτικότερες μαυρισμένες τα καλοκαίρια. Δυστυχώς, όμως,  ο ήλιος εκτός από την ευχάριστη πλευρά έχει και μια δυσάρεστη, γι’ αυτό και θα πρέπει να τον θεωρούμε ένα αγαθό που μπορούμε να απολαμβάνουμε με μεγάλη προσοχή , αν δεν θέλουμε να υποστούμε τις άσχημες συνέπειες του στο δέρμα μας. 

Ποιές είναι οι άμεσες δυσμενείς επιδράσεις του ήλιου στην επιδερμίδα;

Η πιο άμεση είναι το ηλιακό έγκαυμα. Πολύ συνηθισμένο ακόμα και τους χειμερινούς μήνες αν κάποιος υπερεκτεθεί χωρίς προστασία. 

Τα αλλεπάλληλα ηλιακά εγκαύματα έχουν ως αποτέλεσμα την πρόωρη γήρανση του δέρματος, γνωστή και ως φωτογήρανση. Η επιδερμίδα χάνει την ενιαία χρώση της, γεμίζοντας ηλιακές κηλίδες, πανάδες, στατική ρυτίδωση (κάθετες ρυτίδες), σμηγματορροικές και ακτινικές υπερκερατώσεις. 

Μιλήστε μας λίγο για τις πιο συνηθισμένες φωτοδερματοπάθειες και πώς προλαμβάνονται;

Οι πιο συνηθισμένες φωτοδερματοπάθειες είναι οι ηλιακές φακές, γνωστές και ως ηλιακοί λεκέδες, οι πανάδες,  οι φωτοευαισθησίες και βέβαια οι αντιαισθητικές σμηγματορροικές υπερκερατώσεις και οι προκαρκινικές ακτινικές. Τέλος τα καρκινώματα βασικοκυτταρικό και ακανθοκυτταρικό. Το κακοήθες μελάνωμα ευτυχώς δεν είναι ιδιαίτερα συχνό. 

Τις πιο πάνω διαταραχές τις συναντάμε σε ανθρώπους υπερεκτεθειμένους στην ηλιακή ακτινοβολία είτε για εργασιακούς λόγους, είτε για λόγους καλαισθησίας. 

Ο τρόπος πρόληψης, βέβαια, είναι ένας και μοναδικός. Αποφυγή της αλόγιστης έκθεσης τις ώρες του μεσημεριού και βέβαια χρήση αντηλιακών κρεμών. 

Και για τις φωτοαλλεργικές- φωτοτοξικές αντιδράσεις τι πρέπει να γνωρίζουμε;

Οι φωτοαλλεργίες ή φωτοευαισθησίες είναι μια δυσάρεστη για τα μέρη μας νοσηρή κατάσταση κατά την οποία παρουσιάζονται εξανθήματα στα εκτεθειμένα μέρη του σώματος των ασθενούντων. Συνήθως τα εξανθήματα εμφανίζονται στα νεοαποκαλυπτόμενα μέρη του σώματος τους πρώτους καλοκαιρινούς μήνες και εξαφανίζονται όταν ο ασθενής μαυρίσει. 

Φωτοξικές αντιδράσεις συνήθως παρατηρούμε όταν υπάρχει κάποια ουσία στην επιδερμίδα. Υπεύθυνα για αυτού του τύπου τις αντιδράσεις είναι τα αιθέρια έλαια. Το συνηθέστερο είναι το έλαιο περγαμόντου. Απαγορεύεται, λοιπόν, η έκθεση στον ήλιο σε αρωματισμένα ( με κολώνιες, αρώματα, καλλυντικές κρέμες με αιθέρια και αρωματικά έλαια) σημεία του σώματος

Επίσης τέτοιου τύπου αντιδράσεις μπορούν να παρατηρηθούν και σε άτομα που κάνουν χρήση φαρμάκων. Θα πρέπει πάντα εφ’ όσον είμαστε σε φαρμακευτική αγωγή να χρησιμοποιούμε αντηλιακή προστασία και να είμαστε ενήμεροι για το αν επιτρέπεται να παραμένουμε στον ήλιο. 

Ποιες ομάδες πληθυσμού είναι ακόμη πιο ευάλωτες στην «επίθεση» της ηλιακής ακτινοβολίας; (Παιδιά, ηλικιωμένοι; Άνθρωποι κάτω από συγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές; έγκυες;)

Η παιδική ηλικία είναι η πλέον ευάλωτη διότι τίθενται τα θεμέλια της μελλοντικής υγείας του δέρματος. Είναι δε αποδεδειγμένο ότι το παιδί που μέχρι την ηλικία των 15 χρόνων δεν υπέστη ηλιακό έγκαυμα έχει μηδαμινές πιθανότητες ανάπτυξης κακοήθους μελανώματος στην ενήλικο ζωή του.

 Θέλω να τονίσω ότι ο χρόνος έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, για την ημερήσια ανάγκη σε  Vit D3 στην πάντα ηλιόλουστη χώρα μας, είναι η έκθεση επιφάνειας δέρματος ενός χεριού για ένα τέταρτο της ώρας

Κι ας μην ξεχνάμε ότι ο δείκτης προστασίας που μας παρέχουν τα ρούχα μας είναι μόνο SPF 5, πράγμα που σημαίνει ότι η παραμονή μας στον ήλιο με ρούχα είναι κανονική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, η οποία θα πρέπει να προσμετράται τόσο σαν ευεργεσία όσο και σαν καταστροφή. 

Ευάλωτοι στις συνέπειες του ήλιου είναι επίσης οι ηλικιωμένοι, των οποίων το δέρμα βρίσκεται πια σε οριακό σημείο ανοχής του ηλιακού φωτός, λόγω της φθοράς από τα χρόνια έκθεσης. Σ’ αυτό το σημείο θέλω να τονίσω ότι ο εκφυλισμός του δέρματος από τον ήλιο έχει αθροιστικό χαρακτήρα. Με την πάροδο του χρόνου οι βλάβες στην αναπαραγωγική δυνατότητα των κυττάρων του αυξάνονται και το δέρμα των ηλικιωμένων χάνει την αντοχή του. Γι’ αυτό σ’ αυτές κυρίως τις ηλικίες παρατηρούμε την εμφάνιση προκαρκινικών και καρκινικών αλλοιώσεων. 

Τέλος δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ηλικιωμένος πληθυσμός συνήθως βρίσκεται υπό φαρμακευτική αγωγή για διάφορες παθολογικές καταστάσεις και όπως έχουμε ήδη πει τα φάρμακα μπορεί να έχουν φωτοτοξικές ιδιότητες. 

Ευάλωτες στην αρνητική επίπτωση του ήλιου είναι επίσης οι έγκυες γυναίκες λόγω της ανοσοκαταστολής στην οποία έχουν περιέλθει από την κύηση. Δεν θα πρέπει επίσης να υποβαθμίζουμε τη δημιουργία πανάδων, πράγμα, πολύ συνηθισμένο στην κύηση. Συνιστούμε καθημερινή χρήση αντηλιακού στις έγκυες, ακόμα και τους χειμερινούς μήνες. 

Τέλος άτομα υπό συγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές με φωτοτοξικό ή ανοσοκατασταλτικά χαρακτήρα όπως πχ χημειοθεραπευόμενοι, θα πρέπει να αποφεύγουν την έκθεση τις μεσημεριανές ώρες και θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιούν αντηλιακή προστασία στις ακάλυπτες περιοχές του σώματος καθημερινά. 

Tί είναι η φωτογήρανση και πώς μπορούμε να προστατευτούμε από αυτήν;

Φωτογήρανση ονομάζουμε μια συγκεκριμένη εικόνα δέρματος με κηλίδες,  κάθετη στατική ρυτίδωση, ηλιακούς φαγέσωρες, απώλεια σπαργής ( σαθρότητα δέρματος ) , πάχυνση της νεκρής στοιβάδας και λέπτυνση των λειτουργικών στοιβάδων του δέρματος , ακτινικές και σμηγματορροικές υπερκερατώσεις και τέλος καρκινώματα. 

Υπάρχουν διαβαθμίσεις στη φωτογήρανση,  όπως αντιλαμβανόμαστε ανάλογες με τον αριθμό των εκδηλώσεων της στο δέρμα. Όλο αυτό το φαινόμενο δημιουργείται λόγω της αρνητικής επίπτωσης του ηλιακού φωτός στο αναπαραγωγικό σύστημα του δέρματος. Η καθυστέρηση της αναπαραγωγής νέων κυττάρων όπως και η εσφαλμένη αναπαραγωγή δημιουργούν  την εικόνα του γηρασμένου, φωτοκατεστραμένου δέρματος. 

Αν σας ζητούσαμε μία μόνο συμβουλή για την έκθεση στον ήλιο -ειδικά τώρα που πλησιάζει το καλοκαίρι- ποιά θα ήταν αυτή;

« Παν μέτρον άριστον!»,  αυτή είναι η συμβουλή μου. Αν εκτιθέμεθα με προστασία και μέτρο, ώστε να μη μας δημιουργηθεί ποτέ, σε καμιά ηλικία ηλιακό έγκαυμα (το κοκκίνισμα για παράδειγμα είναι ηλιακό έγκαυμα πρώτου βαθμού) είμαστε βέβαιοι ότι δε θα μας συμβεί κανένας βαθμός φωτογήρανσης. 

Πώς επιλέγουμε το σωστό αντηλιακή  κρέμα (προσώπου) και γαλάκτωμα σώματος ανάλογα με τον τύπο της επιδερμίδας μας

Η σωστή επιλογή της υφής του αντηλιακού προιόντος είναι  το σημαντικότερο όλων.  Είναι απαραίτητο τα λιπαρά δέρματα να επιλέγουν μη λιπαρές υφές, διότι ελλοχεύει ο κίνδυνος της ακμής εκ καλλυντικών ουσιών. Είναι επίσης  πολύ σημαντική η σωστή επιλογή προιόντος κατά την προεφηβική, εφηβική και πρώτη νεανική ηλικία, όπου και ο κίνδυνος εμφάνισης του ακμοειδούς εξανθήματος είναι μεγαλύτερος. 

Ο δείκτης προστασίας είναι σχετικός. Θα πρέπει να επαναλαμβάνουμε τη χρήση ανά δίωρο περίπου εφόσον είμαστε εκτεθειμένοι, ανεξάρτητα από το πόσο υψηλός αναγράφεται ότι είναι ο δείκτης προστασίας. Αυτό είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη σε ότι αφορά την ενδεχόμενη χρήση άλλων προϊόντων πριν το αντηλιακό. Αλλές φορές συνιστούμε να χρησιμοποιείται μόνο το αντηλιακό και να αποφεύγεται η χρήση ενυδατικών παραγόντων πριν η μετά απ’ αυτό.

Στο σώμα είναι σκόπιμο να αποφεύγεται η χρήση λιπαρών υφών για την αποφυγή του ακμοειδούς εξανθήματος της ράχης.  Τα ξηρά και κανονικά δέρματα έχουν να επιλέξουν μέσα από μια πιο πλούσια γκάμα προϊόντων.

Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια οι εταιρείες καλλυντικών ασχολήθηκαν και με την παραγωγή μη λιπαρών αντηλιακών, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για εμάς τους Μεσογειακούς λαούς με τα λιπαρότερα από τους βόρειους δέρματα.